Ik hou mijn spreekbeurt over astma.
Inleiding
Ik hou mijn spreekbeurt over astma, omdat ik zelf astma heb. En omdat ik er wel meer over wou weten.
In mijn spreekbeurt vertel ik wat astma eigenlijk is, waar kun je astma van krijgen en wat moet je doen als je astma hebt. Ik denk dat je er veel over zult leren. Ik wens je veel plezier.
Wat is astma
Als je astma hebt dan ligt dat aan je longen. Je longen zijn net 2 ballonen die bij het in ademen groter worden en bij het uitademen kleiner worden. Elke long zit weer vol met kleinere ballonnetjes. De lucht gaat via een soort slurfje de kleine luchtblaasjes in en uit. Als je astma hebt worden die slurfjes nauwer en dan adem je moeilijker. Je gaat dan piepen. Je voelt ook dat je meer moeite moet doen om te ademen. Je gaat dan hoesten, niezen en het gaat heel erg kriebelen. Er zijn een heleboel dingen waar je het benauwd van kunt krijgen. Sommigen krijgen het benauwd als ze te hard rennen of in de tabaksrook zitten, anderen krijgen het benauwd als ze dieren aaien of ze krijgen het benauwd van stof.
Astma en ik
Ik heb al astma vanaf mijn geboorte. Toen had ik erge astma. Toen ik op zwemles ging werd het een stuk minder. En toen ik op trompet ging nog minder. Ondertussen hoef ik niet meer naar het ziekenhuis voor controle. Want eerst moest ik elk half jaar daar heen. Ik ben allergisch voor: haren van dieren, berken en echte kerstbomen.
Hoe ontdek je dat je astma hebt
Na een korte of lange tijd ontdek je dat je benauwt bent, dat je moet niezen, hoesten of dat je kriebel aan je keel hebt. Dan is er een grote kans dat je astma hebt. Het meeste dat voorkomt doordat je astma hebt is door: tabaksrook, haarlak, parfum, stof, dieren, noten of pinda’s, chocolade of make-up. Je gaat dan naar een dokter. Als de dokter je onderzoekt tijdens de controle of als de aanval niet over gaat, wil hij weten waar jij last van hebt en hoe het met je gaat. Het is fijn als je dat zelf kunt vertellen. Dan kan hij je beter helpen. De dokter vraagt meestal eerst hoe je je voelt en hoe lang je al klachten hebt. Om de dokter verder nog een idee te geven hoe het met je is, Kun je verder nog vertellen: dat je bv. ook erg verkouden bent, en dat je koorts hebt of in contact bent geweest met een raar luchtje. De dokter vraagt misschien wanneer was je voor het laatst in het ziekenhuis? Welke medicijnen gebruik je? Probeer hier zo goed mogelijk antwoord op te geven. Als je astma hebt dan waarschuwt astma met signalen. Bijvoorbeeld als je buiten speelt en er komen ineens donkere wolken opzetten dan is dat een waarschuwing, slecht weer in aankomst. Je kunt dan beter naar binnen gaan. Als de machinist een rood licht ziet is dat en waarschuwing. Hij moet remmen. Zo geeft astma ook altijd een waarschuwing als er een aanval op komst is. Je gaat dan hoesten, niezen, moeilijk ademen, je bent dan misselijk, je gaat dan zweten of je krijgt een verstopte neus.
Wat moet je doen als je het benauwd krijgt
Als je benauwd word kun je het beste: -rustig ademen en ontspannen,
- Je medicijnen innemen die je bij de dokter krijgt,
- Adem en houdingsoefeningen doen(houdingsoefeningen zijn bewegingen die je als je het
benauwd hebt kunnen helpen om de aanval te stoppen). Sommige mensen gaan sneller ademen als het benauwd hebben. Dat moet je proberen niet te doen! Je moet rustig in en uitademen. Probeer je ook te ontspannen. Je kunt ook iets anders gaan doen bv. lezen, tv kijken of een spelletje doen met iemand anders. Dat maakt je ook rustig.
Je moet ook je medicijnen innemen Je medicijnen zijn er om je te helpen. De dokter heeft ze niet voor niks voorgeschreven. Op tijd je medicijnen innemen helpt héél vaak! Het is belangrijk je medicijnen goed in te nemen. Doe heel rustig! Soms als je het erg benauwd hebt kun je extra medicijnen innemen. Voordat je gaat sporten, of bij een vriendje gaat spelen kun je ook extra medicijnen innemen. Heb je hele andere medicijnen dan je vriendje? Dat klopt, want, astma is bij iedereen anders. Daarom heeft ook iedereen andere medicijnen. Je mag dan ook nooit elkaar’s medicijnen gebruiken.
Sommige mensen moeten speciale oefeningen doen, als ze benauwd zijn. Sommige mensen moeten dat ook voor het sporten. Zoals plat op de grond liggen en dan rustig ademen met je buik op en neer te laten gaan. Of plat op de grond liggen en dan fietsen, en nog veel meer. Als je lichaam goed opgewarmd is kun je gewoon mee doen met sport of gym. Het is handig dat je je medicijnen op school hebt voor als je opeens benauwd wordt.
De luchtwegen
Wat gebeurt er nu in de luchtwegen als iemand een astma-aanval heeft? Heel kort gezegd gebeurt het volgende. Het spierweefsel is sterk samengetrokken. Het slijmvlies is dik geworden, gezwollen. Bovendien wordt er meer slijm gemaakt dan normaal. De luchtwegen worden hierdoor nauwer en de lucht kan er niet goed meer door. Dit maakt de patiënt benauwd of kortademig. Hij kan niet meer normaal ademen. Meestal kun je bij het ademen een piepend of fluitend geluid horen. Ook hoor je geluiden als zagen, brommen of reutelen. Dit komt door het slijm in de luchtwegen.
Je hebt 2 soorten luchtwegen: de bovenste luchtwegen en de onderste luchtwegen. Daar ga ik nu wat over vertellen. De bovenste luchtwegen: de neus, mond en keel noemen we de bovenste luchtwegen. We halen adem door de neus en door de mond. Beide slaan in verbinding met je keel. De meeste mensen ademen voornamelijk via de neus. Dat is goed. Aan de binnenkant van je neus zitten haartjes die viezigheid uit de lucht opvangen, zodat het niet in je neus terechtkomt. Verkoudheid is ook een ziekte aan de luchtwegen. Het slijmvlies in je neus is dan gezwollen, waardoor neusademhaling moeilijk wordt. Hierdoor ga je door je neus ademen. Mensen die last hebben van allergieën, hebben ook vaak problemen met de bovenste luchtwegen. Net als bij verkoudheid zijn de mond, de neus en de keel maar ook vaak de ogen geïrriteerd. Astma, bronchitis en longfyseem zijn ziekten aan de onderste luchtwegen: de luchtpijp en de longen. Lucht wordt door neus of mond ingeademd, en gaat via de keel, de luchtpijp en de bronchiën naar de longen. In de longen zitten de longtrechtertjes die bestaan uit verschillende bolletjes, de longblaasjes. Om de longblaasjes zitten bloedvaten. Hier wordt zuurstof opgenomen in bloed.
Het ontstaan van astma
Hoe iemand astma krijgt, is nog niet precies bekend. Wel weten we dat astma alleen als iemand aanleg voor die ziekte heeft daar last van kan krijgen. Die aanleg is erfelijk. Ze is al bij de geboorte aanwezig. Als in de familie cara voorkomt, loopt een pasgeboren baby altijd kans aanleg te hebben voor astma. Hoe groot die kans is weten we niet. Er zijn heel veel mensen die de aanleg hebben.
Het woord astma komt uit het Grieks. De oorspronkelijke betekenis van astma is hijgen. Hijgen is niets anders dan snel ademen. Als iemand een astma-aanval heeft, ademend hij heel snel en niet diep. Astma is dus wel een passende naam voor deze ziekte.
Hijsen
Bij een astma-aanval lijkt het of de patiënt niet genoeg lucht kan krijgen. Toch beginnen de problemen niet bij het inademen, maar bij het uitademen. Dat komt omdat de luchtwegen bij de uitademing het smalst zijn. De lucht kan er nog wel in maar kan er niet goed uit. De patiënt gaat wel door met ademen. Daardoor raken de longen overvol met lucht. Om zijn longen meer ruimte te geven, gaat hij dan zijn schouders optrekken. Hijsen heet dat. Dat is niet de goede manier van ademhalen. Maar het gaat vanzelf. We zeggen: het is een natuurlijke reactie.
Prikkels en stoffen
Er zin verschillende stoffen of prikkels waar je astma van kan krijgen zoals:
1. Prikkelstoffen van dieren en planten
Als je daar gevoelig voor bent noemen we dat allergie. Enkele voorbeelden daarvan zijn: huisstofmijt, huidschilfers van dieren, stuifmeel van grassoorten en schimmels.
2. Prikkelstoffen uit de natuur
Die noemen we ook wel fysische prikkelstoffen, voorbeelden daarvan zijn: temperatuurwisseling, mist, regen, damp en vochtigheid.
3. Chemische prikkels
Deze heeft geen andere naam. Enkele voorbeelden zijn: industrie, het verkeer (uitlaatgassen), schoonmaakmiddelen, parfum en tabaksrook.
Medicijnen
De meeste astma patiënten krijgen medicijnen voorgeschreven. Medicijnen kunnen ervoor zorgen dat het ademhalen makkelijker gaat. Hierdoor blijven de longen hunwerk doen, en wordt het niet erger. Sommige patiënten hebben alleen medicijnen nodig als ze een aanval krijgen, anderen gebruiken altijd medicijnen. De medicijnen geven bescherming tegen stoffen waar ze allergisch voor zijn. Er zijn verschillende soorten medicijnen hier laat ik er nu een paar van zien………………………. De meeste medicijnen worden geïnhaleerd.
’S nachts een astma-aanval krijgen.
Je kunt ook ‘s nachts een astma aanval krijgen. Daar merk je zelf niks van. Maar je vader en moeder wel ze maken zorgen om je. Ze blijven soms wel de hele nacht wakker om alleen maar op jou te letten. Als je ‘s nachts een astma-aanval krijgt, laten je vader en moeder je gewoon slapen. En als het ‘s ochtends nog zo is, bellen ze de dokter. Dat is ook het beste. Soms blijft dat wel een week doorgaan.
Het Nederlands Astma Fonds
Ongeveer 10% van de bevolking in Nederland heeft last van ademhalingproblemen. Het Nederlands Astma Fonds is een vereniging die veel doet voor deze mensen. Jaarlijks is er een collecte voor dit fonds. Wil je nog meer weten over astma? Neem dan contact op de Caralijn of het Nederlands Astma Fonds. De adressen schrijf ik straks op het bord. De volgende boeken kun je in de bibliotheek over astma vinden: Hannah een heksje met astma en Steven heeft astma.
Proefjes
Ik heb 2 proefjes. De één moetje inhaleren of blazen. Het lijkt erg op een fluitje en als je het goed doet komt er een geluidje uit. Ik zeg niet welk geluidje, dat zoek je zelf maar uit. Bij het 2e proefje is het net of je het benauwd hebt. Je doet het rietje in je mond en dan knijp je je neus dicht, (dan is het net of je het benauwd hebt).
Nawoord
Veel wist ik al over astma, maar dat natuurlijk omdat ik zelf astma heb. Zoals: waar je allergisch voor kunt zijn en medicijnen. Wat ik nog niet wist was: het ontstaan van astma en luchtwegen. In de bibliotheek heb ik boekjes over astma gehaald ook in het documentatiecentrum, ik heb ook een spreekbeurtpakket bij het Nederland Astma Fonds aangevraagd. Ik vond het best wel makkelijk om mijn spreekbeurt te maken. Want wij hebben thuis allemaal astma, en mijn vader en moeder hebben me goed geholpen. Ik vond het wel leuk om mijn spreekbeurt te maken. Zoals jullie in dat rietje ademen zo voel ik me als ik benauwd ben. Ik wou jullie eens laten zien hoe ik me voel als ik het benauwd heb. De nummers van de Caralijn en het Nederlands Astma Fonds zijn: 0800-2272596 voor de Caralijn en postbus 5 3830 AA Leusden voor het Nederlands Astma Fonds.
Vragen!
- Waar lijken je longen op? (Ballonnen).
- Welke dingen moet je doen als je het benauwd krijgt? (Rustig ademen en ontspannen, je medicijnen innemen, adem en houdingsoefeningen doen).
- Hoe kun je ontdekken dat je astma hebt? (Niezen, hoesten, kriebel in je keel).
- Hoeveel procent van de Nederlanders heeft ademhalingsproblemen? (10%).
- Wat doet het Nederlands Astma Fonds? (Mensen helpen met astma).
Dit was mijn spreekbeurt.