Spreekbeurt 10 februari 2009
door : Beau Bettonviel 11 jaar – groep 7 – bs. De Ruif Raamsdonksveer
onderwerp : De Biesbosch in de tweede wereldoorlog
Tijdens de spreekbeurt zal ik jullie plaatjes, foto’s en een landkaart laten zien
Als er vragen zijn kunnen jullie die na deze spreekbeurt stellen
– 1 inleiding
Ik wil mijn spreekbeurt houden over de Biesbosch in de tweede wereldoorlog omdat wij er niet zoveel van weten. Daarom heb ik allerlei dingen opgezocht
die hiermee te maken hebben.
Jullie kennen allemaal de Biesbosch wel want we wonen er bijna tegenaan.
De tweede wereld oorlog begon in 1939 en voor Nederland in 1940 doordat de Duitsers ook ons land aanvielen en wilde veroveren. Wij hadden niet zoveel militairen als hun dus moest Nederland zich al snel overgeven aan de Duitsers. Natuurlijk wilden wij dat niet maar we konden niet anders.
Er waren toen mensen die hier heel erg boos om waren en de Duitsers het liefst meteen zagen vertrekken maar dat deden zij niet en dus probeerden ze het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken.
Deze mensen noemen wij verzetsmensen omdat zij zich verzetten tegen de wil van de Duitsers. Deze verzetsmensen zorgden voor allerlei dingen zoals schuilplaatsen voor mensen die door de Duitsers gezocht werden, deze mensen worden
onderduikers genoemd. Er waren in heel het land van die verzetsgroepen, maar waar ik het over wil hebben zijn de verzetsmensen rondom en in de Biesbosch.
De Biesbosch was toen een heel wild gebied waar de Duitsers de weg niet kende en er daarom ook bijna niet kwamen.
Graag wil ik jullie vertellen over het gebruik van de Biesbosch als schuilplaats
In het begin van de oorlog wilde de Duitsers alles in beslag nemen om zelf te gaan gebruiken, dit wilden ze ook doen met bijv. heel veel boten die in de havens lagen maar daar kregen ze bijna geen kans voor. Meestal ’s-nachts werden deze boten door verzetsmensen gestolen en er werden er veel verstopt in de Biesbosch.
Omdat er hier heel veel mogelijkheden waren in allerlei kleine watertjes en tussen riet. Ze verstopten ze dan onder zeilen, takken en riet zodat ze niet meer gevonden werden en ook vanuit de lucht niet te zien waren. Zo lagen er honderden boten verstopt zoals vrachtboten maar ook brandweerboten en politieboten.
Ook lagen er in de Biesbosch griendwerkersarken die werden gebruikt door mensen die in de Biesbosch werkten. Dat zijn boten met een huis erop
als het eb was stond de boot gewoon op het land, en als het vloed was dreef die.
Deze griendwerkersarken werden toen ook gebruikt voor het verstoppen van onderduikers en waren prima schuilplaatsen vaak diep in de Biesbosch.
Veel mensen zijn zo gered en zo weg gebleven van de Duitsers.
(foto griendwerkersark)
Het werk om veel mensen naar het bevrijde deel van Nederland te krijgen
Tegen het einde van de tweede wereldoorlog was het zuiden van Nederland bijna bevrijd tot ongeveer aan de rivieren. Boven de rivieren de Amer en de Maas was het nog bezet door de Duitsers. Dit noemde ze de frontlinie of op zijn engels de LINE
(aangeven op de kaart)
Toen begon het werk van de line-crossers, dit waren mensen die de Biesbosch heel goed kende. Zij gingen verongelukte piloten, joden en andere mensen die door de Duitsers gezocht werden door de Biesbosch naar bevrijd gebied brengen waar zij veilig waren maar ook veel informatie die was verzameld over de Duitsers.
Dit was zo goed geregeld dat een bericht binnen 1 dag van Groningen in bijv. Werkendam was en diezelfde nacht moest worden doorgebracht naar het bevrijde deel van Nederland om zo de militairen te helpen de rest van Nederland te bevrijden. Die berichten werden goed ingepakt en zwaarder gemaakt om als ze gepakt werden die berichten meteen te laten zinken.
Op de terugweg namen zij ook veel medicijnen mee zoals insuline waarmee er heel veel suikerzieken zijn geholpen maar ook speciale militairen.
Dit was heel gevaarlijk werk omdat er nu wel veel Duitsers in de Biesbosch waren en de kans om gepakt te worden heel groot was en als ze gepakt zouden worden werden ze onmiddellijk doodgeschoten door de Duitsers. Er zijn in totaal 21 crossers geweest die bij elkaar zo’n 370 crossings gemaakt hebben. De crossings werden het best uitgevoerd in een corjaal, dit was een soort roeikano. Hiermee waren zij snel maar vooral ook heel stil want ze mochten niet opvallen.
Daarom gingen zij altijd ’s-nachts als er geen maan was. Het kwam ook voor dat er meer mensen mee moesten en die gingen dan in een roeiboot er achteraan.
De crossers moesten goed opletten en werden geholpen door te letten op opvliegende eenden, dan was er iets niet goed en moesten ze daar niet komen. Ook kon het voorkomen dat er eenden opvlogen bij hun zelf in de buurt dan moesten ze snel verder en de veiligheid opzoeken of schuilen.
Er waren 2 routes die gebruikt werden.
1
Er was een route van de Sliedrechtse haven via de Helsluis over de Nieuwe Merwede, langs de kant van de Brabantse Biesbosch dan de Amer oversteken naar Lage Zwaluwe die was zo’n 15km lang.
2
Er was ook een crossline vanaf Werkendam over land naar de bruine kil dan in de corjaal over het Steurgat langs de polder Pauluszand waar een gevaarlijke Duitse wachtpost was via het Nauw van Paulus naar de Spijkerboor en dan langs de Biesboschkant de Amer op tot aan een mand die daar hing, dan wisten ze dat ze over moesten steken. De mand werd omhoog gehesen zodat ze aan de overkant wisten dat er crossers aankwamen. deze route was ongeveer 13 km lang.
Als de crossers geluk hadden deden ze er ongeveer 5 uur over maar soms duurde het ook wel een 12 uur.
De crossers
Op mijn zoektocht naar alles over de crossings kwam ik erachter dat er van alle 21 crossers er nu nog een in leven is. naar die heb ik gezocht en uiteindelijk gevonden.
Het is meneer Piet Van Den Hoek, ik heb hem opgebeld en gevraagd of ik langs mocht komen om wat meer te weten te komen voor mijn spreekbeurt en dat mocht.
Meneer van den Hoek heeft mij toen heel veel verteld en antwoord gegeven op mijn vragen, dat was wel heel spannend en ik mocht ook met hem op de foto.
Hij heeft ook een boek geschreven Biesbosch Crossings 1944-1945
(boek laten zien)
meneer van den Hoek heeft ook 3 heel belangrijke medailles gekregen.
(foto medailles rond laten gaan)
de Militaire Wilemsorde die door de koningin gegeven wordt voor moed en dapperheid.
de ridderorde van Oranje Nassau die ook door de koningin wordt gegeven voor bijzondere diensten.
en het verzets herdenkkingskruis die gegeven wordt voor inzet voor het verzet tijdens de tweede wereldoorlog.
Wat kun je er nu nog van zien
In Lage Zwaluwe en Werkendam zijn monumenten gemaakt voor de crossers en hun gevaarlijke werk.
Monumenten zijn plaatsen waar bijvoorbeeld een beeld met uitleg daarvan staat.
Ook in het Biesbosch museum in Werkendam zijn veel dingen te zien over de Biesbosch in de tweede wereldoorlog en er is een hele afdeling hiervoor ingericht.
Dit was mijn spreekbeurt over de Biesbosch in de tweede wereldoorlog en nu is er tijd om jullie vragen te stellen.