Heel veel kinderen spelen als ze jong zijn dat ze een dokter zijn. Met een stethoscoop luisteren ze dan naar het hart van hun pop of nemen ze de bloeddruk met een speelgoed bloeddrukband. Als je jong bent wil je alles weten en hoe het lichaam werkt is meestal een groot mysterie. Tijdens deze spreekbeurt over bloeddruk vraag ik me bijvoorbeeld af: ‘Wat is bloeddruk en waarom is het belangrijk om een goede bloeddruk te hebben?’ Maar ook: ‘Wat zijn de klachten en oorzaken van een te hoge of lage bloeddruk? Kan je zelf iets doen om een gezonde bloeddruk te houden?’ Ik ga jullie er alles over vertellen.
Hoofdstuk 1: Wat is bloeddruk?
Simpel gezegd is bloeddruk de vloeistofdruk in je slagaderen. De bloeddruk laat zien met hoeveel kracht je hart het bloed door je aderen pompt. Hierbij hebben dokters lang geleden onderzoek gedaan naar wat een gezonde en gemiddelde bloeddruk is. Als je een bovendruk hebt van 120 of minder, dan zit je goed. Als je daar te ver boven zit heb je een te hoge bloeddruk. Voor de onderdruk is 80 slagen per minuut ideaal. Als je daaronder zit dan heb je een te lage bloeddruk. In Nederland komt het veel vaker voor dat mensen een te hoge bloeddruk hebben dan een lage bloeddruk.
1.1: Wat is een goede bovendruk en onderdruk?
Een te hoge bloeddruk wordt ook wel bovendruk genoemd en een lage bloeddruk noem je onderdruk. De hoge druk is de maximale druk in je slagaders als je linkerhartkamer samentrekt. De lage druk wordt gemeten door naar de druk in de slagaders te kijken tussen twee samentrekkingen van het hart door. Bij een gezonde bloeddruk zit je ongeveer op 120 bovendruk en 80 onderdruk. Je hebt een te hoge bloeddruk als je bovendruk hoger is dan 140 en je onderdruk hoger is dan 90. Je hebt een te lage bloeddruk als je bovendruk lager ligt dan 90 en je onderdruk lager is dan 60.
Lees meer over bloeddruk op deze website.
1.2: Waarom is het belangrijk om een goede bloeddruk te hebben?
Een goede bloeddruk laat zien dat je lichaam gezond is. Als je een te hoge of te lage bloeddruk hebt, dan is dat meestal een teken dat er iets mis is. Vooral bij een hoge bloeddruk is dat een teken dat er medisch iets niet goed zit. Als je een hoge bloeddruk hebt moet je naar de dokter gaan om erover te praten. Als je te lang met een hoge bloeddruk rondloopt, kan dat nare gevolgen hebben. Zo krijg je bijvoorbeeld een hoger risico op hart- en vaatziekten. Om dat te voorkomen is het belangrijk om je bloeddruk op peil te houden.
Hoofdstuk 2: Is het erg als je een lage of hoge bloeddruk hebt?
Zoals ik al kort verteld heb, komt een hoge bloeddruk veel vaker voor dan een lage bloeddruk. Ook wordt de kans op hoge bloeddruk groter naarmate mensen ouder worden. Sommige mensen hebben tijdelijk een hoge bloeddruk. Bijvoorbeeld door heel veel stress of te veel zout in het eten. Als je bloeddruk na een korte periode weer normaal wordt, is het niet zo erg. Maar als je langdurig een hoge bloeddruk hebt, dan is het slecht voor je lichaam. Je wilt natuurlijk niet dat een hoge bloeddruk andere erge ziektes of aandoeningen veroorzaakt.
2.1: Klachten en oorzaken hoge bloeddruk
Informatie over hoge bloeddruk vind je overal op het internet. Een handige website voor informatie over bloeddruk is de hartstichting. Daar kan je meer lezen over de klachten en oorzaken van hoge bloeddruk. De klachten kunnen zijn: hoofdpijn, vermoeid, kortademig, rusteloos of wazig zien. Oorzaken van hoge bloeddruk kunnen zijn: roken, overgewicht, te weinig beweging, stress, te veel alcohol en te veel zout in je eten. Soms kan het dus makkelijk zijn om je bloeddruk weer normaal te krijgen: door bijvoorbeeld minder zout in je eten te gebruiken. Maar dit is helaas niet altijd zo makkelijk.
2.2: Klachten en oorzaken lage bloeddruk
Ook bij lage bloeddruk zijn er bepaalde klachten en oorzaken te vinden. Lage bloeddruk kan ervoor zorgen dat een deel van je lichaam te weinig bloed en zuurstof krijgt. Je hersenen zijn hier heel gevoelig voor en daarom zijn de klachten bij lage bloeddruk vaak verbonden met je hoofd. Klachten kunnen zijn: duizeligheid, flauwvallen en licht in het hoofd zijn. De oorzaken van lage bloeddruk zijn meestal niet bekend, dit in tegenstelling tot hoge bloeddruk. Wel zijn er wat bekende veelvoorkomende oorzaken van lage bloeddruk: ineens opstaan en warm weer. Ook zijn er een paar ziekten en aandoeningen bekende veroorzakers: koorts, gebruik van bepaalde medicijnen, aandoeningen aan het hart of vochtverlies door diarree of overgeven.
Hoofdstuk 3: Behandeling hoge of lage bloeddruk
Omdat langdurige hoge- of lage bloeddruk slecht is voor je lichaam, is het belangrijk om te kijken of je behandeld kan worden. Als je er niks aan doet dan kunnen er erge gevolgen zijn: hartfalen, schade aan andere organen zoals je ogen en nieren, hartinfarct en beroerte. Een hoge bloeddruk hoort ook wel een beetje bij ouder worden omdat je bloedvaten dan wat harder worden. Daarmee wordt de bloeddruk ook hoger. Om dat zo veel mogelijk te voorkomen is een gezonde levensstijl belangrijk. Maar ook jongere mensen kunnen er last van krijgen. Tijdens de zwangerschap of door bepaalde medicijnen bijvoorbeeld. In alle gevallen is behandeling belangrijk.
3.1: Wat kan je zelf doen om een goede bloeddruk te hebben?
Zeker als je nog jong bent dan is de kans groter dat je zelf wat kan doen om je bloeddruk weer normaal te krijgen. Als je naar de dokter gaat dan zal de dokter waarschijnlijk kijken wat je levensstijl is en je daarover advies te geven om te veranderen. Een gezonde levensstijl heeft namelijk een positief effect op de bloeddruk. De hartstichting geeft vijf tips om zelf je bloeddruk te verbeteren:
- Gezond eten
- Minder zout
- Afvallen als je overgewicht hebt
- Elke dag voldoende bewegen
- Niet roken
3.2: Altijd wel verschil in bloeddruk
Als je een keer een hogere of lagere bloeddruk hebt, dan hoef je natuurlijk niet meteen in paniek te raken. Niemand heeft namelijk altijd dezelfde bloeddruk. Als je gaat sporten gaat je bloeddruk omhoog. Als je lang hebt stilgezeten en ineens opstaat, dan kan je bloeddruk omlaaggaan. Zelfs bij het lezen van dit werkstuk is de kans groot dat je bloeddruk stijgt. Actie zorgt gewoon voor variatie in bloeddruk. Maar als je klachten langer blijven hangen of wanneer je je zorgen maakt, dan is een bezoek aan de dokter altijd aan te raden. Dokters weten veel over het onderwerp en kunnen je alle informatie over bloeddruk geven.