Ik hou mijn spreekbeurt over dementie omdat mijn zus met dementen werkt en ik het me leuk lijkt om er later zelf ook mee te gaan werken.
Wat is dementie:
Dementie betekend letterlijk “ontgeesting”.
Dementie is een chronische, progressieve en onomkeerbare achteruitgang van het psychisch functioneren, met lichamelijke, sociale en maatschappelijke gevolgen. Dementie verstoort de activiteiten van het dagelijks leven en heeft zowel voor de dementerende als de omgeving invloed op sociale relaties. Het verloop is individueel verschillend. Er is helaas geen genezing mogelijk.
Dementie wordt vaak verward met goedaardige vergeetachtigheid, waarbij de betrokkene onbelangrijke details vergeet en nog weet dat hij vergeet en zich daarvoor excuseert. Ook depressies en acute verwardheid worden vaak met dementie verward. De term dementie kan alleen gebruikt worden als er sprake is van: Geheugenproblemen, Achteruitgang van de vroegere kennisverwerving, afasie of taalstoornis, handelingstoornis, stoornis in het herkennen van dingen, aantasting van de ADL- functies (activiteiten van het dagelijks leven)
Hoeveel mensen er aan dementie lijden:
Naar schatting zijn er in Nederland op dit moment zo’n 180.000
mensen bij wie het is vastgesteld dat ze Dementie hebben .
Daarnaast zijn ongeveer 70.000 die lijden aan Dementie maar die het niet weten .
Circa 10.000 Dementiepatiënten zijn jonger dan zestig .
Verloop van de ziekte:
Milde dementie: De beginnende dementerende kan zich recente gebeurtenissen moeilijk herinneren. Hij vergeet wat hij gegeten heeft of wat er net verteld werd. Hij raakt regelmatig de weg kwijt nochtans bekende plaatsen. Ook (nachtelijke) onrust en angst kunnen optreden. Deze fase gaat vaak naar gepaard met depressies. Soms treden opvallende persoonveranderingen op. Het is zeer moeilijk dit stadium exact te bepalen. Meestal herken je het pas door terug te blikken.
Matige dementie: In deze fase neemt het geheugenverlies toe, worden zinnen meer en meer herhaald en wordt de desoriëntatie in tijd en ruimte erger. Dag en nacht worden verwisseld. De dementerende kent vaak de namen van familieleden en vrienden niet meer. Hij legt zaken verloren en beschuldigt anderen van diefstal. Sterke emoties zoals snel kwaad worden of opgewonden raken, doen net als waanbeelden hun intrede.
Ernstige dementie: In deze fase verliest de dementerende alle intellectuele functies. Hij herkent familieleden niet meer, herhaalt eindeloos dezelfde woorden of klanken. Hij heeft hulp nodig bij wassen, aankleden en eten. Zich verplaatsen wordt moeilijk. Onrust en agressie nemen toe. In de echte eindfase wordt de dementerende incontinent of bedlegerig en zakt hij weg in een vegetatieve toestand.
Soorten dementie:
De bekendste vorm van dementie is Alzheimer. Er zijn 3 soorten stadiums van de ziekte.
Het eerste stadium: vergeetachtigheid, desoriëntatie, verandering van persoonlijkheid en vermindering van reactievermogen zijn de eerste kenmerken die kunnen duiden op de ziekte van Alzheimer. De patiënten zijn lusteloos, minder spontaan en leren trager. In dit stadium van de ziekte zijn Alzheimerpatiënten nog wel in staat om zonder hulp eenvoudige handelingen te verrichten. Voor al het overige zijn ze aangewezen op begeleiding. Hun spraak en begrip verslechteren en vaak zijn ze halverwege hun verhaal vergeten wat ze willen zeggen. Voor henzelf en de buitenwereld kan dat pijnlijke situaties opleveren.
Het tweede stadium: het is nu duidelijk te zien dat de Alzheimerpatiënt belemmeringen ondervindt in het dagelijkse leven. Het korte termijn geheugen functioneert matig, terwijl herinneringen uit een ver verleden vaak helder voor ogen staan. Ze vergeten data, de tijd van de dag en hebben moeite met het herkennen van familieleden en vrienden. Doordat de patiënt sterk hulpbehoevend wordt, is professionele hulp in dit stadium van de ziekte geboden.
Het derde stadium: In het laatste stadium heeft de ziekte van Alzheimer de patiënt de essentie van het leven ontnomen. Ze hebben 24 uur per dag verzorging nodig en zijn hiervoor geheel afhankelijk van anderen. Mogelijke symptomen in dit stadium zijn slaapstoornissen, hallucineren, slaapwandelen en verlies van controle over hun ontlasting. De lichamelijke problemen verergeren zo sterk dat vele complicaties ontstaan. Patiënten verliezen het vermogen om te kauwen en te slikken en zijn vatbaarder voor longontsteking en andere infecties. De ademhaling verloopt uiterst moeizaam, vooral bij patiënten die bedlegerig zijn. Uiteindelijk leidt dit alles tot een onvermijdelijke dood.
Ook hebben we de
Vasculaire vorm van dementie:
Na Alzheimer is dit de meest voorkomende oorzaak van dementie. Enkele jaren geleden noemde men dit ook wel “multi- infarct dementie”. De hersenbeschadigingen die bij deze vorm van dementie horen, worden veroorzaakt door stoornissen in de bloedvoorziening in de hersenen, waardoor hersenweefsel beschadigd raakt en afsterft. De verschijnselen waarmee deze dementie zijn intrede doet, variëren naar gelang welk gebied in de hersenen beschadigd is. Als gevolg hiervan bestaan er diverse soorten vasculaire dementie.
Weer een andere vorm is:
Lewy body dementie:
De oorzaak van dementie werd voor het eerst beschreven door een groep Japanse artsen in 1961. Tot voor kort werd de ziekte als een zeldzame vorm van dementie beschouwd. Ken merkend zijn de met schommelingengepaard gaande achteruitgang in het geestelijk functioneren en de aanwezigheid van verschijnselen van parkinsonisme. Dit laatste betreft onder andere tremor, stijfheid, langzame beweging, een gebogen postuur en een afwijkende manier van lopen. In het begin van de ziekte is de dementering meestal licht, waarbij vooral problemen als aandachtsstoornissen opvallen. Ook zijn er vaak benoemproblemen, maar het geheugen en uitvoeren van handelingen blijven meestal lange tijd goed. Al vroeg in het ziekteproces kunnen visuele hallucinaties (dingen zien die er niet zijn) optreden, waardoor de dementie niet altijd gemakkelijk is te herkennen.
Dan hebben we ook nog de ziekte van Pick:
De ziekte is een aandoening van het voorste deel van de hersenen, de frontaalkwab. De ziekte van Pick noemt met dan ook een frontotemporale dementie. Kenmerkend voor de ziekte van Pick zijn de opgezwollen, ballonvormige zenuwcellen in het voorste deel van de hersenen. De oorzaak van de ziekte van Pick is nog niet bekend. Het ziektebeeld onderscheidt zich in een aantal opzichten duidelijk van andere vormen van dementie zoals de ziekte van Alzheimer. In een beperkt aantal gevallen wordt de ziekte veroorzaakt door een afwijking in het erfelijk materiaal.
Een minder voorkomende ziekte is de ziekte van Creutzfeld-Jakob:
Deze ziekte is bij ons beter bekend als de ‘gekke koeienziekte’. Het is overdraagbaar voor dieren, en zorgt voor sponsachtige letsels in de grijze hersenstof. De oervorm is de schapenziekte ‘scarpie’, die al in de 18de eeuw bekend was.
Dan hebben we de laatste vorm en dat is N.B.:
In Zweden werd gedurende een 3 jaar een groep niet-dementerende personen opgevolgd. Hierbij werd er gepeild naar de sociale netwerken van elk van deze personen. Hierbij kwam men tot de bevinding dat een bepaald sociaal netwerk of het ontbreken van sociale contacten het risico op dementie aanzienlijk verhoogd.
Kan dementie genezen?
De laatste jaren wordt over de hele wereld veel onderzoek gedaan naar geneesmiddelen die de voortgang van het ziekteproces misschien wat kunnen vertragen. Inmiddels zijn er enkele medicijnen ontwikkeld die bij sommige patiënten in dit opzicht tijdelijk een gunstig effect kunnen hebben. Voor de nabije toekomst mogen we echter niet verwachten dat er een geneesmiddel of behandeling gevonden wordt die de ziekte van Alzheimer of andere vormen van dementie kan voorkomen of genezen.
Is de ziekte van Alzheimer erfelijk?
In een klein aantal families waarin de ziekte van Alzheimer op jonge leeftijd voorkomt heeft men een afwijking in het erfelijk materiaal gevonden die voor het ontstaan van de ziekte verantwoordelijk is. Ook bij dementie op hogere leeftijd lijkt een erfelijke factor (soms) een rol te spelen. Welke rol en hoe zwaar deze is, is momenteel zeer onduidelijk en vraagt nog veel onderzoek. In het algemeen is de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer iets groter wanneer een van de ouders aan deze ziekte heeft geleden.
Sociale gevolgen:
Veranderingen in de echtpaarrelatie:
Door het dementeringsproces verandert de persoon die het meest dierbaar is voor de partner stilaan maar niet zeker. Het meest pijnlijk zijn de momenten waarop de dementerende zijn partner niet meer herkent. Terwijl de dementerende nog leeft, moet de partner meer eb meer afscheid nemen.
Verandering in de relatie met kinderen en kleinkinderen:
Kinderen worden geconfronteerd met een zorgsituatie en moeten een keuze maken om al dan niet de verantwoordelijkheden en taken die de ouders niet meer kunnen dragen, op zich te nemen. Het is van groot belang dat er onderling goede afspraken worden gemaakt. De hulp van een deskundige hulpverlener zoals maatschappelijk werker is dan ook aangewezen. Het verlies van verstandelijke vermogens van de dementerende veroorzaakt een verwarring in de relatie van ouders en kinderen. Ook de kleinkinderen ondervinden een verandering in de verhouding met grootmoeder/grootvader. Ze worden niet meer verwend, en als ze wat ouder zijn, worden ze mee ingeschakeld in het zorgnetwerk. Ook kunnen ze minder verwachten van hun eigen ouders, omdat die een deel van hun tijd besteden voor de grootouders. De meeste kinderen van de dementerende kunnen het niet aan en laten ze hun ouders naar een verpleeghuis gaan daar wordt voor alles gezorgd en dan kunnen de kinderen zo vaak op bezoek gaan als ze zelf maar willen.
Aan de linkerkant zie je hersenen van een normaal persoon en aan de rechterkant iemand die lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Je ziet een totale inkrimping van het hersenweefsel.