Spreekbeurt over de Elfstedentocht

Deze spreekbeurt werd gemaakt door Kim

De Elfstedentocht

Het ontstaan van de tocht.

Het is al heel lang een bijzonder sportieve prestatie om op één dag schaatsend alle elf Friese steden te bereiken: een afstand van bijna 200 kilometer. Van enkele tientallen volbrengers van vroeger, zijn de namen bekend gebleven. Hun successen werden in de familiekring trots van generatie op generatie doorverteld.

Onder de honderden mannen en vrouwen die in de lange winter van 1890 op 1891 op eigen benen de tocht hebben geschaatst en uitgereden, bevond zich ook de grote sportman Willem (‘Pim’) Mulier. Hij kwam op het idee de Elfstedentocht te organiseren. In 1909 was het zover. Toen schreef de Friesche IJsbond voor de eerste keer een Elfstedenwedstrijd uit.

De Friesche IJsbond wilde het maar bij deze ene keer laten. Maar mr. M.E. Hepkema, jurist in Leeuwarden, was van mening dat deze vorm van schaatssport moest blijven. Hij vond het belangrijk een aparte organisatie daarvoor op te richten. Enkele dagen daarna – op 15 januari 1909 – richtte hij, samen met andere enthousiaste Friezen, de Vereniging ‘De Friesche Elf Steden’ op. Het doel van de vereniging is; “het behalen van de ijssport in de provincie Friesland en in het bijzonder het organiseren – zo mogelijk jaarlijks – van Elfstedentochten op de schaats”. Mr. Hepkema was de eerste voorzitter (van 1909 tot 1947).

De prijzen van de Elfstedentocht.

Alle wedstrijdrijders die de tocht binnen de tijd voltooien en alle stempels hebben verzameld, ontvangen het Elfsteden kruisje. Daarna ben je als winnaar van de Elfstedenstrijd in de media zeer populair. De elf eerste mannen en de eerste vijf vrouwen ontvangen een medaille. Het aantal prijzen bij de vrouwen is lager dan het aantal prijzen bij de mannen omdat er meer mannen meededen dan vrouwen. De winnaar ontvangt dan de Pim Mulier wisselprijs: een grote zilveren schotel, met daarin de route van de Elfstedentocht en alle winnaars in gegraveerd. De snelste vrouw krijgt twee wisselprijzen: een zilveren bokaal (grote drinkbeker, vaak met voet) en ook een zilveren wisselbeker. Zowel de mannelijke als de vrouwelijke winnaars krijgen een krans. Beide namen worden ingegraveerd in het beeld van de Elfstedenrijder, dat voor het FEC in Leeuwarden staat. De prijsuitreiking vindt plaats tijdens de huldiging in de namiddag van de wedstrijddag in Leeuwarden.

De route van de Elfstedentocht.

In het begin werd de Elfstedentocht ‘om de noord’ gereden, dus volgens de zogenaamde noordelijke route. Dat wil zeggen: Leeuwarden – Dokkum – Franeker – Harlingen – Bolsward – Workum – Hindeloopen – Stavoren – Sloten – IJlst – Sneek – Leeuwarden. Dit was dezelfde route die Pim Mulier in 1890 ook reed. Vanaf 1933 verviel de tussentijdse doorkomst in Leeuwarden en werd er voor een zuidelijke route gekozen. Het traject Franeker – Dokkum ging voortaan over Oude Leije. Ook in 1940 werd over de zuidelijke route gereden. In 1941 werd voor het laatst besloten om de noordelijke route te nemen. In 1942 nam het bestuur het besluit om voortaan alleen nog maar via de zuidelijke route te schaatsen. Dit om de meren in de avonduren vrij te hebben van deelnemers.

(Traject betekend de weg of afstand)

Wanneer is de Elfstedentocht gehouden, en wanneer geannuleerd?

Zaterdag 2 januari 1909: 1e Elfstedentocht

Zaterdag 20 januari 1912: geannuleerd

Dinsdag 23 januari 1912: geannuleerd

Woensdag 7 februari 1912: 2e Elfstedentocht

Dinsdag 27 januari 1914: geannuleerd

Zaterdag 27 januari 1917: 3e Elfstedentocht

Dinsdag 12 februari 1929: 4e Elfstedentocht

Zaterdag 16 december 1933: 5e Elfstedentocht

Zaterdag 24 december 1938: geannuleerd

Donderdag 29 december 1938: geannuleerd

Maandag 15 januari 1940: geannuleerd

Dinsdag 30 januari 1940: 6e Elfstedentocht

Donderdag 6 februari 1941: 7e Elfstedentocht

Donderdag 22 januari 1942: 8e Elfstedentocht

Zaterdag 28 december 1946: geannuleerd

Donderdag 9 januari 1947: geannuleerd

Donderdag 6 februari 1947: geannuleerd

Zaterdag 8 februari 1947: 9e Elfstedentocht

Woensdag 3 februari 1954: 10e Elfstedentocht

Dinsdag 14 februari 1956: 11e Elfstedentocht

Zaterdag 30 december 1961: geannuleerd

Vrijdag 18 januari 1963: 12e Elfstedentocht

Donderdag 21 februari 1985: 13e Elfstedentocht

Woensdag 26 februari 1986: 14e Elfstedentocht

Zaterdag 4 januari 1997: 15e Elfstedentocht

En zal in 2009 de 16e Elfstedentocht nog worden gehouden???

Dit waren de zesentwintig door de verenging De Friesche Elfsteden uitgeschreven Elfstedentochten, waarvan er vijftien zijn gehouden en elf geannuleerd.

De wedstrijd

De Elfstedentocht bestaat uit 2 onderdelen, namelijk de wedstrijd ende toerrit. In 1997 deden er 250 wedstrijdrijdersmee en 16.000 toerrijders. De wedstrijd begint ‘s morgens om half 6 in deZwettehavenin Leeuwarden. De deelnemers moeten eerst ongeveer 1900 meter rennen naar het ijs. Daar binden ze hun schaatsen onder in het donker. Dan gaan ze op weg naar Sneek, ook in het donker. Dat is heel gevaarlijk want je ziet niet hoe het ijs eruit ziet, er kunnen namelijk scheuren in zitten en daardoor kunnen valpartijen ontstaan. Sommige rijders dragen daarom een soort zaklamp op hun hoofd.

Wedstrijdrijderszijn getrainde marathonschaatsers.

Ze doen mee aan wedstrijden in het binnen- en buitenland. Bekende namen zijn Piet Kleine, Yep Kramer, René Ruitenberg en Evert van Benthem. De Wedstrijdrijders rijden in een treintje achter elkaar aan. Ze werken samen en rijden het zelfde ritme. Om de beurt gaan ze voorop. De wedstrijdrijders doen er tegenwoordig ongeveer 7 uur over.

De Toertocht

De toertocht begint ‘s morgens om tien over half zes. Elke 25 minuten vertrekken er 2000 schaatsers. Iedereen heeft een eigen stempelkaart met daarop en startnummer, hoe hoger het startnummer, hoe later de schaatser het ijs op mag. Om twaalf uur ‘s nachts moeten ze bij de finish zijn in Leeuwarden anders worden ze van het ijs gehaald. Langs de route staan stempelposten voor de controle, daar moeten de schaatsers hun kaart laten stempelen. Als je mee doet aan de tocht dan moet je je goed beschermen tegen de kou en de wind. Een muts dragen zodat je oren niet bevriezen en een zonnebril voor je ogen om ze te beschermen tegen de zon, of tegen bevriezing. Dunne handschoenen zorgen ervoor dat je handen heel blijven als je valt. Toerrijders hebben meestal een rugzakje om met daarin extra veters voor de schaatsen, lippenbalsum en vaseline. Eten en drinken kunnen ze langs de route krijgen bij koek en zopietentjes. Veel schaatsers nemen rozijnen, nootjes of mandarijnen mee, geen water want dat bevriest. De Elfstedentocht is een prachtige tocht die voert over meren, rivieren, kanalen en door mooie oude steden.

Ik hoop dat er in 2009 nog een Elfstedentocht komt, dan zou het namelijk precies 100 jaar geleden zijn vanaf de eerste tocht die gehouden werd.

Dit was mijn spreekbeurt over de Elfstedentocht.