Hoofdstuk 1 Homoseksualiteit
Homoseksualiteit is afgeleid van het Griekse woord homos, wat gelijk betekent, en het Latijnse woord sexus, wat geslacht betekent. Vroeger was dit verschijnsel beter bekend onder homofilie, afgeleid van phileoo wat beminnen betekent. Homoseksualiteit is de benaming voor mensen met [overwegende] seksuele voorkeur voor mensen van hetzelfde geslacht. Voorkeur voor zowel vrouwen als mannen heet biseksualiteit. Mensen die zich uitsluitend aangetrokken voelen voor het andere geslacht wordt hetero genoemd.
Er is echter nog wel onderscheid te maken tussen gedrag, leefstijl en voorkeur; er zijn veel mensen die homoseksuele contacten hebben maar die er geen homoseksuele leefstijl op nahouden en zichzelf heteroseksueel noemen. In westerse culturen is het soms zo dat je ervoor moet kiezen om of homoseksueel of heteroseksueel te zijn. In andere culturen komt homoseksualiteit ook voor, maar blijft het onbesproken. Weer andere culturen zien dit ! als een experimentele fase waaraan bijna alle jongeren meedoen.
Homoseksualiteit is ontstaan door een mengeling van aanleg en ontwikkeling, deze liggen vast na het zesde levensjaar. De meeste homoseksuele mannen denken dat het puur een kwestie is van biologische aanleg. Onderzoeken bevestigen dit zodra er meer homoseksuele mannen in een gezin voorkomen, er is dan sprake van een bestanddeel dat via een X-chromosoom wordt overgedragen. In onderzoeken onder eeneiige tweelingen bleek echter in meer dan de helft van de gevallen de tweelingbroer of -zus hetero te zijn. Vrouwen zeggen over het algemeen meer voor een homoseksuele leefstijl te kiezen.
De internationale Wereldgezondheidsorganisatie heeft in 1987 homoseksualiteit van de internationale lijst van ziekten verwijderd.
Voor dat wij het huidige woord homoseksualiteit gebruikten, werd het woord sodomie gehanteerd; dit verwees naar de toen aangenomen, maar later betwijfelde bijbels afkeuring van homoseksualiteit. ! Vanaf de negentiende eeuw is het ‘zondedenken’ veranderd in ziektebeelden, als je homoseksueel was, was je niet langer een zondeling. Je werd ziek bevonden, dit werd mede veroorzaakt doordat alleen díe homoseksuelen die in de problemen waren geraakt met onderzoekers in contact kwamen. Hierdoor kon er geen evenwichtig beeld van alle homo’s tot stand komen.
De eerste stap in het belang van homoseksuelen vond plaats in Duitsland. Op grond van al de maatschappelijke veroordeling die er bestond werd in 1897 het Wissenschaftlich-humanitäres Komitee opgericht door de seksuoloog Magnus Hirschfeld. Deze man benaderde homoseksualiteit vanuit een biologisch standpunt; hij deed proeven met dieren en ontdekte dat homoseksualiteit ook bij hen voorkwam. Homo- en heteroseksualiteit waren even natuurlijk. Op grond van deze stelling zette hij zich in voor opheffing van discriminatie en gelijke behandeling.
Hoofdstuk 2 Homoseksualiteit in Egypte
De kijk op homoseksualiteit in Egypte wordt voor een groot gedeelte bepaald door de godsdienst. 93% van de Egyptische bevolking belijdt de soennitische islam, de officiële staatsgodsdienst, de vrije uitoefening van andere godsdiensten wordt echter wel gerespecteerd. Egypte is een presidentiele republiek met een democratisch, socialistisch systeem dat berust op de band tussen de werkende mensen, en de geest van de islam. Egypte is lid van de VN en van een paar van haar suborganisaties. Ook behoort het land tot de Organisatie van Afrikaanse eenheid (OAE), de Islamitische ontwikkelingsbank, de Afrikaanse ontwikkelingsbank en de Islamitische Conferentieorganisatie.
Van 1957 tot 1976 was de Arabische Socialistische partij de enige wettelijk toegestane partij van Egypte, aan het hoofd stond de president. Tegenwoordig is er wel vrijheid voor alle politieke partijen maar vanwege het ontbreken van voorzieningen (om bijvoorbeeld t! e gaan stemmen) is de opkomst bij verkiezingen laag. Vakbewegingen staan onder streng toezicht van de regering en stakingen en uitsluitingen zijn verboden. De maatschappij steunt op de waarden en normen van de Islam.
Homoseksualiteit wordt in Egypte niet getolereerd; sterker nog homo’s hebben geen leven. Er zijn verschillende voorbeelden van directe bestraffing van ‘ontuchtige’ praktijken. Zo vertelt student Mohammed dat hij naar een vooraanstaand psychiater in Cairo werd gebracht nadat hij bij toeval betrapt was met zijn mannelijke geliefde. De psychiater lied hem afwisselend foto’s zien van blote mannen en vrouwen. Zodra er een man in beeld kwam werd hem een elektrische schok toegediend. En dit is nog maar een van de vele voorbeelden van het bestraffen van homoseksualiteit.
Op 11 mei 2001 werden er op de Queen Boat, een populaire ontmoetingsplaats voor westerse homo’s en Egyptenaren uit de hogere middenklasse, 52 mannen gearresteerd.! Ze werden naar een politiebureau gebracht waar ze in elkaar werden geslagen en aan forensische onderzoeken werden onderworpen om te kijken of ze anale seks gehad hadden. De autoriteiten verklaarden dat de mannen waren gearresteerd op grond van ‘immoreel gedrag en minachting van godsdienst’. Volgens de wet in Egypte is homoseksualiteit niet verboden, maar direct na de arrestatie van de mannen barstte er een grootschalige persconferentie uit waarin het vooral draaide om het feit dat de mannen homo waren. In kranten en tijdschriften verschenen adressen en foto’s van de gedetineerden. Ook werd vermeld waar ze werkten en waar hun familie woont.
Tijdens de zittingen in Oktober en November kwamen de uitslagen van de forensische medische onderzoeken aan de orde en kregen advocaten de kans om pleidooien te houden. De verdachten waren twee aan twee geketend en in een soort kooi opgesloten. Internationale protesten en de aanwezigheid van internationale waarnemers ! bij de rechtszaken hebben ertoe geleid dat de elementaire eisen die aan de rechtszaak werden gesteld wel bij vervolgsessies in acht werden genomen.
Op de aanklacht ‘minachting van godsdienst’, waar de mannen aanvankelijk op beschuldigd waren, staat een straf van zes maanden tot vijf jaar. Dit artikel uit het Wetboek van Strafrecht is vaak gebruikt voor het gevangen zetten van gewetensgevangenen. Hiernaast bestaat een wetsartikel dat onzedelijk gedrag strafbaar stelt, dit artikel wordt vaak gebruikt om prostituees te veroordelen. De mannen zijn uiteindelijk op een variatie van deze artikelen veroordeeld: ‘onzedelijk gedrag’, ‘misinterpretatie van de Koran’ en ‘misbruik van de islam om afwijkende ideeën te verkondigen’
Op 14 November is het vonnis uitgesproken over de 52 gedetineerden: 23 van hen moeten een gevangenisstraf tussen de een en vijf jaar uitzitten, en 29 werden vrijgesproken. In Oktober werd ook al een ! jongen op grond van deze beschuldigingen veroordeeld tot drie jaar jeugddetentie en drie jaar politietoezicht. Volgens Advocaten en international waarnemers is er nu niets meer over van het leven van de mannen, de reputatie die zo’n rechtszaak achterlaat is allesvernietigend. Slechts een organisatie heeft hulp geboden aan de gedetineerden. De rest weigerde iets met de homo’s te maken te hebben; dit is waarschijnlijk een strategische keus. Homoseksualiteit ligt zo gevoelig in Egypte dat ze wellicht bang waren dat hun werk onmogelijk gemaakt zou worden.
Een vriend van een veroordeelde homo ging hem naderhand opzoeken in de gevangenis; hij moest zich uitkleden en voor de opzichter gaan staan, die greep hem in zijn geslachtsdeel en zei ‘hoe wil je het liefst genomen worden?’ Zijn vriend werd na 4 maanden vrijgesproken maar was toen al in een wrak veranderd; hij loopt nu bij een psychiater.
Een grote vraag blijft waarom de overheid nu ineens ingrijpt! in homoscene terwijl het tijdenlang is getolereerd. De homoseksuelen vermoeden dat het gaat om de islamitisch-fundamentalistische oppositie de wind uit de zeilen te nemen. De fundamentalisten –die erg anti-homo zijn- hebben erg veel aanhang onder de bevolking en maken het regeren behoorlijk lastig. Een mogelijke andere verklaring is dat deze zaken de aandacht een beetje afleid van de economische crisis waar Egypte zich momenteel in bevind.
De vervolging van homo’s blijft niet allen maar bij arrestaties verrichten op ontmoetingsplekken voor homo’s, ze worden tegenwoordig ook actief opgespoord door middel van internet. De Egyptische politie heeft al meerdere homo’s gearresteerd door chatkanalen. Agenten doen zich voor als homoseksuele mannen, maken vervolgens afspraken en zodra ze op het afgesproken punt verschijnen worden ze in de boeien geslagen. De lokale mensenrechten organisaties geven geen steun aan dit soort slachtoffers, sterker nog: ze juic! hen het toe. Een student die had besloten om niet in de rechtszaal te verschijnen na een ‘cyberdate’ met de overheid zit nu twee jaar vast.
Een factor voor het actief beleid van de overheid tegen gaysites heeft volgens de activist en oprichter van GayEgypt.com te maken met de onzichtbaarheid van deze methode. De homos vormen door internet niet langer een gesloten gemeenschap maar zijn nu aan het uitgroeien tot een boegbeeld van veranderende normen en waarden in Egypte. De overheid probeert deze veranderingen met man en macht tegen te gaan.
Hoofdstuk 3 Homoseksualiteit in Nederland
Het integratiestreven in Nederland is opmerkelijk geslaagd, waar eerst bijna iedereen homoseksualiteit veroordeelde is nu 85% van de bevolking voor gelijke behandeling. Er is tegenwoordig een groot netwerk voor ontmoetings- en uitgaansgelegenheden voor homoseksuelen. Vroeger vond dit nog stiekem plaats, tegenwoordig zijn dit openbare gelegenheden. In 1911 werd de eerste stichting voor homo’s opgericht door de jurist Jacob Schorer. Hij richtte het Nederlandsch Wetenschappelijk Humanitair Komitee op (het NHMK). De aanleiding voor deze beweging was de invoering van artikel 248-bis, dat homoseksuele contacten tussen minderjarigen en meerderjarigen verbood en strafbaar stelde. Het NHMK heeft tot de bezetting van Duitsland geduurd [1940], de bezetter trachtte vergeefs alle homo’s te verbannen en klaagde over de geringe hulp van de Nederlandse bevolking. In Duitsland kwamen wel vele homo’s om met behulp van de plaa! tselijke bevolking, zij werden naar concentratiekampen vervoerd en daar gedwongen om een roze driehoek te dragen.
Na de oorlog werd het NHMK vervangen door het in 1946 opgerichte Cultuur- en ontspannings Centrum dat sinds 1971 de Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit COC heet. Deze organisatie kreeg pas in 1973 rechtspersoonlijkheid. Toen is ook artikel 248-bis afgeschaft, men kwam er toen achter, door een onderzoek van de gezondheidsraad, dat jongeren niet door verleiding maar door erfelijkheid homoseksueel werden. Het COC streeft niet naar aanpassing of afscheiding van homoseksuelen, maar naar integratie; het streven naar zodanige homoseksuele leefstijlen dat mensen ongeacht hun seksuele voorkeuren gelijk behandeld worden.
Het COC heeft heel veel voorzieningen mogelijk gemaakt, de meest belangrijke zijn:
- SAD-Schorerstichting; voor psychosociale en medische hulpverlening
- De Gay and Lesbian Switchboard; telefonische infolijn
- Het Centrum Antidiscriminatie Homoseksualiteit
- Het Homo/Lesbisch Documentatiecentrum
- Orpheus; voor gehuwden
- Sjalhomo; voor joodse homoseksuelen
Ook zijn er op verschillende universiteiten Homostudiegroepen en beschikken de meeste politieke partijen, vakbonden, kerken en Humanistische verbonden over homogroepen. Het meest bekende blad is de gay krant.
Sinds 1971 bestaat er in Nederland geen wettelijke discriminatie meer van homoseksueel gedrag, het non discriminatie artikel van de Grondwet (artikel 1) is sinds dien ook op homoseksuelen van toepassing. In de Algemene wet gelijke behandeling wordt er onder andere discriminatie op grond van seksualiteit strafbaar gesteld. De wet voorziet in een Commissie gelijke behandeling, waartoe men zich kan wenden met klachten inzake discriminatie (zie recht op gelijke behandeling). Sinds 1998 is het mogelijk homoseksuele relaties juridisch vast te laten leggen als een zogenaamd geregistreerd partnerschap. Deze registratie bij de Burgerlijke Stand verleent samenwonende homoparen nagenoeg dezelfde rechten en plichten als gehuwden,! met uitzondering van rechten ten aanzien van kinderen.
Hoofdstuk 4 Verschil in waarden en normen Nederland-Buitenland
Egypte is niet het enige land waar homoseksualiteit niet getolereerd word, het is iets wat in veruit de meeste landen in de wereld niet wordt geaccepteerd. Martelingen, mishandeling, aanranding, gedwongen medische –en psychiatrische- opnames zijn straffen die homoseksuelen niet zelden krijgen opgelegd als ze voor hun seksuele voorkeur uitkomen. In veel landen zijn godsdiensten zo belangrijk dat er naar de regels van het godsdienstdocument geleefd wordt, dit speelt ook in Egypte. De islam verbied homoseksualiteit dus dat is de norm voor islamitische gemeenschappen. In deze landen wordt homoseksualiteit gezien als een ziekte of een afwijking en de personen worden beschouwd als een bedreiging van de samenleving, het idee dat een homoseksueel persoon minderwaardig is aan een heteroseksueel persoon ligt ten grondslag aan de discriminatie en onderdrukking van de hele groep. Terwijl overheden van de meeste! landen trachtten de mensenrechtenschendingen van deze groep te verzwijgen komen sommige landen er juist open voor uit. President Nujoma van Namibië riep in Maart politieagenten openlijk op alle homo’s te arresteren en gevangen te zetten.
In meer dan 70 landen worden homoseksuelen officieel gediscrimineerd en homoseksualiteit gezien als een misdrijf. Er kan gevangenisstraf (Egypte, Jamaica), dwangarbeid (Maleisië), lijfstraffen (Saoedi-Arabië: zweepslagen, Iran: amputatie) en de doodstraf (o.a. Afghanistan en Taiwan) voor opgelegd worden. Uit een rapport van Amnesty international blijkt dat er over de hele wereld vele duizenden mensen een straf ondergaan vanwege hun seksuele voorkeur. Een groot probleem is volgens Amnesty dat discriminatie van homoseksualiteit vaak wordt doodgezwegen. In veel landen is discriminatie niet strafbaar voor de wet, en dus toegestaan. Er zijn veel mensen die wel aangifte willen doen vanwege discriminatie, maar het niet durv! en omdat ze bang zijn om gearresteerd te worden.
De strijd tegen de algehele discriminatie van homoseksuelen maakt deel uit van de strategie van veel mensenrechten organisaties waaronder Amnesty. In huidige projecten werken meer dan een miljoen mensen mee. De VN mensenrechtencommissie en de VN speciale rapporteur hebben onlangs het initiatief genomen om het overleggen van informatie over mensenrechtenschendingen gerelateerd aan seksuele identiteit aan te moedigen, dit is een eerste stap in de goede richting. Maar organisatie als Amnesty International vinden dat de VN veel meer aandacht aan dit thema moet besteden.
Nederland is op wereldschaal waarschijnlijk het tolerantste land wat betreft homoseksualiteit, het had als eerst het geregistreerd partnerschap voor homoseksuelen of lesbiennes, en daarna volgde het homohuwelijk. Ook de verschillende voorzieningen voor homo’s zijn in ons land aanzienlijk grootschaliger dan in andere landen.Uit een internationaal vergeli! jkend onderzoek bleek dat er in 1988 maar vijf landen waren die een wettelijke bescherming voor homo’s hadden (Denemarken, Frankrijk, Noorwegen, Zweden en Nederland) en dat die –opvallend- allemaal in Europa liggen. In de V.S en Canada kennen slechts enkele staten beschermende wetten.
Waar in het denken over homoseksualiteit vroeger vooral de seksualiteit centraal stond, is nu meer de nadruk komen te liggen op de emancipatie van een minderheid. Dit verklaart ook meteen de verschillen tussen Nederland en de rest van de wereld op het punt van homoseksualiteit. Nederland heeft een oude traditie van maatschappelijke verscheidenheid en de daarbij horende zelforganisaties. De homobewegingkon daardoor relatief gemakkelijk in dit stelsel van substructuren worden aangepast