Deze spreekbeurt werd gemaakt door Lilian Lehmann
hallo allenmaal!
dit is mijn spreekbeurt over Koosjer eten. Dat is de eetgewoonte van de
Joden. Geniet maar lekker van mijn spreekbeurt!
Wat is Kashrut?
Kashrut is de wet bij de Joden die zegt wat ze wel of juist niet mogen eten
en hoe het voedsel bereid moet worden. Het voedsel dat je wel mag eten wordt
aangeduid met Koosjer. Het voedsel dat je niet mag eten heet Trefah. Het
woord
Kashrut komt van Kaf-Shin-Resh. Dat betekent fit, proper en correct. Het
woord
Koosjer komt daar ook vandaan.
De Voedsel voorschiften zijn moeilijk te verklaren. In de loop der heel veel
jaren zijn de volgende 5 redenen tot stand gekomen:
- Ze dienen om de Joden van hun heidense buren te onderscheiden.
- Ze vormen een zelfcontrole waarmee de Joden zich voor hun god heilig
maken. - De Kashrut bevordert de hygiëne.
- In de Kashrut staat dat de mens van nature vegetariër is.
- Alle wetten, ook Kashrut, zijn bedoeld om de mens te verbeteren, en een
betere wereld te maken.
Waarom doen de joden wel aan Koosjer en de Christenen niet, terwijl we toch
beide het oude testament hebben?
De spijswetten staan in de Torah. Dat is de Joodse levensleer. De wetten de
voorschiften die de handel en de wandel van het Joodse volk bepalen. De
Christenen hebben de Torah, waar die wetten instaan dus niet.
Kashrut bestaat uit 4 concepten:
- Vlees en gevogelte
- Zuivel producten
- Neutrale producten
- Niet-Koshere producten
Die vier concepten ga ik hierna uitwerken.
Uitwerking van 4 concepten van Kashrut.
Vlees en gevogelte
Vlees van herkauwende zoogdieren (bijv. koe) is toegestaan. Van de dieren
die
zijn toegestaan mag het achterdeel met de, zo noemt men die, verwrongen
spier
niet worden opgegeten.
Voor gevogelte is het zo dat de Torah alleen de roofvogels verbiedt te eten.
De vogels die gegeten mogen worden mogen geen voorteen hebben, moeten een
krop
hebben en hun voedsel in de lucht vangen.
Koosjer vlees en gevogelte moet op een bepaalde manier bereid, geproduceerd
en geslacht worden;
Shechita
Alleen een getrainde slager (Shochet) die getest is door een Rabbi, mag een
dier slachten. De luchtpijp, slokdarm en slagaders moeten met een zeer scherp mes in een beweging worden doorgesneden, zodat het beest een snelle en pijnloze dood sterft.
Bedika
Na het slachten wordt er gekeken of het dier geen afwijkingen heeft, wat het
dier onkoosjer zou kunnen maken. Dat gebeurt door een, ook weer getrainde,
inspecteur (bodek).
Glatt Koosjer
Niet alle afwijkingen maken het dier on-Koosjer. Toch zijn er ook Joden die
alleen vlees eten dat geen afwijkingen heeft.
Nikkur
Er zijn wat snij methodes voor rundvlees, kalfsvlees en lam. Die methodes
houden in dat niet-Koosjere ingewanden op een Koosjere manier uit het beest
worden gesneden.
Volgens de Torah mag er geen bloed bij het vlees zitten. Daarom wordt het
vlees gezouten of gebraden. Het vlees mag niet gegeten worden voordat dit
gebeurd
is.
Zouten
Volgens de Kashrut moet het vlees binnen 72 uur worden gezouten, anders is
het bloed moeilijk te verwijderen. Eerst moet het vlees een half uur in lauw
water zitten, daarna moet het uitlekken en dan kan je het gaan zouten.
Bij gevogelte moet je zowel de binnen- als de buitenkant inwrijven met zout.
Nadat het gezouten is, moet je het vlees op een blad met gaatjes leggen,
zodat
het bloed weg kan lopen. Als al het bloed weg is, moet het nog een keer in
lauw water worden geweekt en dan wordt al het zout met koud water
afgespoeld.
Braden
Omdat een deel van het bloed zich ook na het zouten nog in de lever bevindt,
moet de lever eerst worden gewassen, daarna licht ingezouten worden en dan
gebraden op een rooster boven een open vuur. Zo kan het bloed eraf druipen.
Eieren
Producten van koosjere dieren en vissen zijn bijna altijd ook koosjer. Ook
de
eieren, behalve als deze bevrucht zijn. Voor eieren afkomstig van de
legbatterij worden nog afspraken gemaakt.
Zuivelproducten
kaas
Kaas gemaakt van melk van een niet-koosjer dier of van varkensvet is niet
toegestaan. Melk en karnemelk moeten dus ook door de Rabbi gecontroleerd
worden.
Combinaties
Je mag niet een melkproduct met vlees tegelijkertijd eten. Als je een
vleesproduct (vis niet inbegrepen) hebt gegeten, moet je minstens een uur
wachten.
Omdat je ze niet samen mag eten, moet je ook apart servies hebben en aparte
pannen.
De zin die in de Torah staat is: ‘Gij zult geen bokje koken in de melk van
zijn moeder’
Bij Pasen zijn de voedingsregels nog strenger: je mag dan geen voedsel eten
of zelfs in huis hebben van gedesemd of gegist voedsel. Je mag ook geen
voedsel
van graansoorten die met desem in aanraking is geweest in huis hebben. Het
gevolg daarvan is dat al het bestek voor Pasen opnieuw koosjer gemaakt moet
worden.
Neutrale producten
Neutrale producten bestaan uit plantaardige en dierlijke producten.
Plantaardige producten
· Alcohol
Alcohol is een moeilijk geval. Je weet nooit precies wat er allemaal in
zit en dus ook niet of het koosjer is of niet.
Daarom wordt alcohol altijd apart getest en ze moeten vaak helemaal naar
andere landen toe om te kijken wat erin zit.
· Brood
Het bakken van brood moet gebeuren door een Jood onder leiding van de
Rabbi. Brood mag geen melkproducten bevatten.
· Gefrituurde producten
Het frituren van bijvoorbeeld groenten is toegestaan, behalve als er
olie
of vet gebruikt wordt dat niet koosjer is.
Dierlijke producten
· Insecten
Joden mogen over het algemeen geen insecten eten, behalve een paar die
familie van de grashopper zijn. Het is wel moeilijk om de insecten te
bestrijden, omdat je ze vaak niet ziet in een product. Daarom moeten alle
producten
waar insecten in zouden kunnen zitten getest worden. Tegenwoordig wordt er
minder streng op gelet, omdat de bestrijdingsmiddelen de kans op insecten
kleiner maakt.
· Vis
Vis met een vin of schubben die verwijderd kunnen worden zonder
beschadiging van de huid, zijn koosjere vissen. Schaaldieren en paling zijn
dus
verboden. Het rare van vis is dat het niet uitmaakt of ze in een net
hebben gezeten
met niet-koosjere vissen. Het maakt ook niet uit dat mensen die de vissen
vangen hetzelfde gereedschap gebruiken voor zowel niet-koosjere als
koosjere
vissen. Tegenwoordig zijn er ook nagemaakte krab en andere niet-koosjere
vissen
van wel koosjere vissen die de Joden wel mogen eten. Helaas worden daar
smaakstoffen aan toegevoegd, die weer niet koosjer zijn.
Sjabbat
Sjabbat is de belangrijkste dag in de week bij de Joden. De Sjabbat begint
op
vrijdag na zonsondergang, en duurt tot zaterdag na zonsondergang. Het woord
Sjabbat betekend letterlijk ophouden met werken. Je mag met de Sjabbat dus
niet
werken. Je mag ook niet weg met de fiets, auto of het openbaar vervoer. Ook
moet alle elektriciteit worden uitgeschakeld, en er mag geen vuur branden.
Het
eten wordt van te voren gemaakt omdat je dus niet mag werken. Verder worden
er
2 kaarsen aangestoken. Daarbij wordt een gebed uitgesproken. Ook worden er
gebeden uitgesproken over de wijn en het brood. Het brood wordt in het zout
gedoopt en uitgedeeld. De twee broden staan voor de 10 geboden, die Mozes
van god
heeft ontvangen in de Sinaï woestijn. Het zout staat voor de tranen en het
zweet in de tijd in Egypte.
Mening en uitleiding
Voordat ik dit werkstuk had gemaakt wist ik wel een beetje van het
onderwerp.
Ik wist bijvoorbeeld dat het van de Joden was, en dat je geen varkensvlees
mocht eten omdat dat onrein is. Waar ik achter ben gekomen door dit werkstuk
te
maken is dat het allemaal veel ingewikkelder in elkaar zit. Dingen zijn heel
snel on-Koosjer. Als het ook maar even met iets on-Koosjers in aanraking
heeft
gestaan is het eten zelf ook meteen on-Koosjer. Heel ingewikkeld dus!
Verder ben ik erachter gekomen dat ik geen Jood wil worden. Je moet veel te
goed letten op wat je eet, en dat ik niks voor mij!