Inhoud
Het mysterie van de Pyreneeën
- Wat zijn de Pyreneeën?
- De indeling van de Pyreneeën
- Bij welk land horen de Pyreneeën?
- De dierenwereld op de Pyreneeën
- De geschiedenis van de Pyreneeën
- Mijn mening
lijst van belangrijke jaargetallen
Het Mysterie van de Pyreneeën
Hoog torent het gebergte boven je uit. Mysterieus, angstaanjagend… De Pyreneeën is een groot gebergte dat beschouwd word als de grens tussen Frankrijk en Spanje. Het is zo hoog dat de toppen besneeuwd zijn. Het bestaat uit verschillende bergtoppen aan elkaar waarvan één de hoogste is. Lokkend staart de hoogste top je aan kom naar boven zegt hij, kom naar boven, klim op mij… Maar, je bent geen klimmer. Ook niet iemand die zo’n uitdaging zomaar laat schieten. De kaart, ja dat is wat anders. Die kleine op één gepropte stipjes. Is dat nou wat ze noemen de grote Pyreneeën!?
Maar dit, dit. Zo had je het niet verwacht… Zo groot, zo magnifiek. De machtige straal die het uitstraalt. Zo had je het echt niet verwacht. Echt niet! Wat nu te doen? Om te beginnen maar meteen informatie zoeken… Meteen naar de bibliotheek. Je moet achter dit mysterie zien te komen!
1.wat zijn de Pyreneeën?
De Pyreneeën is een gebergte dat uit meerdere bergen bestaat die aan elkaar verbonden zijn. Middenin ligt het staatje Andorra dat onafhankelijk is. Als het gaat om vegetatie, structuur, of klimaat kun je het gebergte verdelen in de: Atlantische, de Centrale en de Mediterrane of Oostelijke Pyreneeën. De reden hiervan is bijvoorbeeld het weer: het zal in de Atlantische Pyreneeën veel vochtiger zijn dan in de Oostelijke Pyreneeën. De Pyreneeën liggen tegen de Atlantische oceaan en de Middellandse zee aan. In de Pyreneeën kun je veel wandel routes doen. Je komt er dan ook hoogstwaarschijnlijk wandelaars tegen. In de Pyreneeën wonen twee volken. De Basken en de Catalanen. Er zijn veel ruzies in Baskenland. Je hebt Basken van Spaanse afkomst en Basken van Franse afkomst, maar dat onderscheid willen ze niet zien. Zij beschouwen zichzelf als één volk. De drie Franse en de vier Spaanse volken. Daarom word er door Basken op veel ramen en muren 4+3=1 geschreven; wij zijn één! De Catalanen echter hebben best een vrij leven en mogen zelfs hun eigen taal spreken, terwijl de onderdrukte Basken dat is verboden. De Basken wonen in het westelijke deel en de rest is allemaal van de Catalanen.
2.De indeling van de Pyreneeën
De afmetingen van de Pyreneeën
De hoogste top van de Pyreneeën staat op de berg de Pic de Vignemale. Hij is maar liefst 3298 meter hoog! Het gebergte is 435 km lang en 60 tot 130 km breed.
De indeling van de Pyreneeën
Je kunt het gebergte verdelen in 5 zones, als het om plantengroei gaat. Op de eerste laag (500 meter hoog) staat aan de Spaanse kant de Garrigue samen met de donzige Eik. Aan de Franse kant staat daar de Zomereik. Op het 2e stuk (vanaf 1000 meter hoogte) staan aan de Franse kant de Beuk en de Zilverspar. En aan de Spaanse kant staat de grove Den. Daarna (vanaf 1500 meter hoogte) staat aan allebei de kanten de bergden. Dan (vanaf 2000 meter hoogte) begint de struikzone. Op 2500 meter hoogte kom je op de bergweiden. En dan volgt het allerhoogste topje ( vanaf 3000 meter hoog) waar niets meer groeit.
3.Bij welk land horen de Pyreneeën?
van het gebergte behoort tot Spanje (provincies Guipúzcoa, Navarra, Zaragoza, Huesca, Lérida, Barcelona en Gerona). En 2 behoort tot Frankrijk (departementen Pyrénées-Atlantiques, Hautes-Pyrénées, Garonne, Ariège, Aude en Pyrénées-Orientales). Omdat de Pyreneeën beschouwd worden als een grens schuilen er veel smokkelaars. Zo kunnen zij ongemerkt dingen die verboden zijn bij de wet van het ene naar het andere land brengen. In Andorra hoef je geen belasting te betalen, dat is ook wel logisch want dan zouden Frankrijk en Spanje ruzie krijgen over de belasting! Nu denk je natuurlijk; dan ga ik wel in Andorra wonen. Maar helaas, je kunt geen paspoort van Andorra meer verkrijgen. En zonder dat paspoort betaal je wel belasting!Het word dus door de mensen buiten de Pyreneeën beschouwd als een grens. Zo niet de bevolking. Die zien de Pyreneeën als hun eigen land en niet als een grens! Stel je eens voor: de Duitsers zeggen; Nederland is een grens tussen Groot-Britannië en Duitsland. Zou jij het daar mee eens zijn?
4.De dierenwereld op de Pyreneeën
Net als op de meeste bergen zijn er talrijke diersoorten op de Pyreneeën. Vooral steenbokken en gems, dat zijn klimgeiten die handig van rots tot rots springen. De wolf is al een tijdje verdwenen maar er leven nog vele andere diersoorten zoals de bruine beer en de pardellyx. Ook zijn er nog vele vogelsoorten zoals de sneeuwvink, de rotskruiper, de kortsnavelboomkruiper, de beflijster, de alpenkauw en de sneeuw- en auerhaan. Ook komen er elk jaar vele vogels broeden onder andere de aasgier en de vale gier. En nog tientallen Spaanse broedparen van de lammergier.
Ook bestaan er bijzondere diersoorten zoals de desman, dat is een soort bever met een rattenstaart, grote klauwen en een hele spitse neus. Of de genetkat een soort gevlekte kruising tussen een kat en een vos.
Gems Auerhaan
5.De geschiedenis van de Pyreneeën
Het ontstaan van de Pyreneeën
Geloof het of niet, de Pyreneeën bestaan al ongeveer 400 miljoen jaar. In die tijd zijn ze een vlakke zeebodem geweest, een gebergte geworden, afgesleten, voor een deel onder water verdwenen en weer een gebergte geworden. Op de Pyreneeën van nu zijn de laatste gebeurtenissen goed zichtbaar. Je ziet duidelijk de slijtage van de afgelopen jaren. De tijd dat het gebergte onder water lag was tijdens het Mezosoïcum,235 tot 65 miljoen jaar geleden.
De mens en de Pyreneeën
De mens bewoonde al vanaf vroeg de Pyreneeën zo ook de voorouders van de mens. Het oudste bewijs van dit leven werd in een grot gevonden bij Tautavel, waar in 1971 een schedel werd gevonden van een van de oudste voorlopers van de mens: Homo erectus die tussen 550.000 en 400.000 jaar geleden uit Afrika hier naartoe kwam en ging leven. Van veel later daarna stammen de rotstekeningen af die je nu in sommige grotten kunt bekijken. Deze zijn ruim tienduizenden jaren geleden gemaakt tijdens de steentijd. Door een stam die later uit Afrika en Azië via de Balkan naar Europa kwam. In de grotten van Mas d’ Azil werden ouwe voorwerpen onder andere speerpunten van steen gevonden die afstamden uit 10.000 v. Chr.
Ten strijde
Al heel lang vochten volken om een plekje of gebied. Liguriërs, Iberiërs, Basken en Kelten verdedigden hun land en werden vaak gedwongen dat te verlaten om een stukje op te schuiven. Die bewoners hadden herinneringen van bijvoorbeeld hun jacht achtergelaten die nu veilig in bibliotheken worden bewaard. Vele legers hebben oorlog gevoerd en er zijn vele doden gevallen. Toen kwam Karel de grote zijn kruistocht langs die oorlog ging voeren tegen de Saracenen, toen hij stuitte op Saragossa. Hij moest terugkeren want de opstand was te groot. Bij zijn terugkeer werd hij overvallen door basken. De achterhoede werd tot op de laatste man gedood. Hieruit bleek dat het leger van Karel de grote toch niet onoverwinnelijk was.
Op 7 nov. 1659 sloten Filips IV van Spanje en Lodewijk XIV van Frankrijk vrede, die een lang gevoerde strijd beëindigde. Frankrijk kreeg Le Roussillon en La Cerdagne aan de zuidgrens, Artesië, Grevelingen, delen van Vlaanderen en Henegouwen en enkele vestingen op de grens van Luxemburg, Stehay in Lotharingen en Pignerol in het zuidoosten. Lodewijk zou Filips’ dochter Maria Theresia huwen. Maar Maria Theresia nam de bruidsschat niet aan en dat was de aanleiding tot de Devolutie oorlog (1667) en zelfs voor de Spaanse Successieoorlog (1701). De Vrede van de Pyreneeën betekende het einde van de hegemonie, de heerschappij van de Spaanse Habsburgers.
6.Mijn mening
Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het interessant vond en spannend. Zelf vind ik het begrijpelijk dat bijvoorbeeld de Basken protesteren tegen hun onderdrukking. De Pyreneeën spreken mij aan en ik wil er graag eens een keertje een wandelroute maken. Bij het woord Pyreneeën stel ik me een zonsondergang vanaf de berg gezien voor. Ik vind het een heel leuk onderwerp en ik heb er heel veel van geleerd. Ik wist bijvoorbeeld niet dat er zoveel geschiedenis aan de Pyreneeën vast hing en dat het er in de tijd van de dinosauriërs ook al was. Ik hou veel van schrijven over bergen. Maar behalve dan over de Alpen en het Himalaya gebergte is er maar weinig informatie over bergen. Ik heb daarom mijn informatie uit volwassen boeken moeten halen wat best ingewikkeld was. Als je op internet zoekt vind je ook alleen maar informatie over wandelroutes door de Pyreneeën. En de twee boekjes waar ik informatie uit heb gehaald waren eigenlijk ook toeristisch.