Deze spreekbeurt werd gemaakt door Demi (9 jaar)
Elf november
Het is elf november. Het is donker buiten. Op
Straat lopen groepjes kinderen. Ze dragen een lampion. Het is
Een mooi gezicht die lichtjes in het donker. Bij ieder huis bellen
De kinderen aan. Als de deur opengaat, zingen ze met elkaar
Een liedje.
Ik zal jullie nu gaan vertellen waarom deze kinderen dat doen.
Sint-Maarten
Sint-maarten was een bisschop. Hij leefde heel lang geleden.
Hij werd geboren in het jaar 316. Hij heette toen nog Martinus.
In een plaats die nu in Hongarije ligt. In die tijd hoorde
Hongarije bij het grote Romeinse rijk. De vader van Sint Maarten was een officier in het leger van de Romeinen. Toen Sint Maarten ongeveer 10 jaar was ging hij vaak bij een Bisschop langs om naar verhalen te luisteren. Wat jaren later werd hij net als zijn vader officier in het leger.
Het leger van Martinus ging naar Frankrijk naar de stad Amiens.
Op een hele koude dag reed Martinus de stadspoort in op zijn paard. Bij deze poort zat een arme man te bedelen. De man rilde van de kou, hij had maar nauwelijks kleren aan. “In Christus naam, een aalmoes,” smeekte de bedelaar. Martinus wilde hem heel graag helpen, maar hij had geen geld. Wat kon hij nu aan de arme man geven. Hij nam zijn zwaard en sneed een grote lap van zijn wijde mantel af en gaf die lap aan de rillende bedelaar.
Die nacht droomde Martinus iets bijzonders. In zijn droom zag hij Christus. Die had een stuk van zijn mantel om zich heengeslagen. Het was hetzelfde stuk dat hij 1aan de arme bedelaar had gegeven. “Martinus heeft mij vandaag met dit stuk mantel bedekt”, zei Christus in zijn droom. Toen Martinus wakker werd dacht hij aan de woorden van zijn oude vriend de Bisschop. “Als je een arme helpt, help je eigenlijk Christus zelf.”
Na deze gebeurtenis liet Martinus zich dopen.
Toen hij uit het leger kwam, ging hij andere mensen over Christus vertellen. Ook hielp hij veel arme en zieke mensen. De mensen kwamen ook graag naar hem.
Tot er op een dag in de stad Tours een nieuwe Bisschop moest komen. Martinus vond dat geen moeilijke keuze en besloot daar om Bisschop te worden.
Op 11 november 397 stierf Martinus. De mensen zouden hem nooit meer vergeten. Overal kwamen mensen vandaan naar Tours om bij zijn graf te bidden. Na zijn dood werd Martinus een heilige. Vandaar dat hij nu Sint Martinus of Sint Maarten wordt genoemd. Sint Maarten betekent dus eigenlijk: Heilige Maarten. Boven op zijn graf werd een kerk gebouwd. Je, raadt het al. De naam van die kerk werd: Sint-Maartenskerk.
Een heilige
Later zijn er vele kerken naar Sint Maarten vernoemd. Hier in Nederland staan er ook diverse zoals in Zaltbommel.
In Noord- Holland ligt zelfs een plaatsje dat Sint-Maarten heet. En in de provincie Utrecht ligt het plaatsje Maartensdijk. In het gemeentewapen kun je het verhaal van Sint Maarten zien.
Elk jaar op 11 november word het feest van Sint Maarten gevierd. Dat is dus op de dag dat hij stierf.
Dat is bij alle heilige zo.
Denk maar aan Sint Nicolaas. 5 december is eigenlijk niet zijn verjaardag zoals wij denken te weten maar, dat is zijn sterfdag.
Sint Nicolaas en SintMaarten zijn niet de enige heilige. Er zijn er een heleboel: Sint Willebrord, Sint Pieter, Sint Servaas, Sinte Teresia, Sinte Agnes en nog veel meer.
Ze hebben allemaal hun eigen gedenkdag maar, ze worden niet allemaal gevierd want, het kan niet elke dag feest zijn.
Feest van Vroeger.
Vroeger werd van Sint Maarten alleen in de kerk gevierd. Later deed men dat ook op straat. Sint Maarten heeft in zijn leven veel arme mensen geholpen. Daarom gingen de arme mensen op die feestdag langs de boeren om iets extra’s te vragen. De boeren hadden altijd genoeg te eten in huis. Genoeg voor de hele winter en daarom kregen de arme vaak wat lekkers.
De arme zongen dan vaak liederen, zoals;
Boven in de vorsten.
Hangen lange worsten.
Geef me maar een lange.
Laat de korte hangen.
Een vorst is de punt van het dak.
Het feest werd steeds vaker gevierd en kwamen in sommige plaatsen zelfs markten. Sommige boeren verkochten dan varkens en koeien. Ook werden er ganzenmarkten gehouden en daar werden dan alleen de beste en de vetste ganzen verkocht. Deze ganzen noemden ze dan Sint Maartensganzen. Vaak was er dan ook een kermis.
Ook word er vaak een groot vuur gemaakt. Het Sint-Maartensvuur. Iedereen komt daar naar toe om zich te warmen en om liedjes te zingen. Ze bleven vaak tot het vuur was uitgebrand en namen dan wat as mee naar huis. Dat as bewaarde ze dan een jaar. Men geloofde toen dat de dieren en zij zelf niet ziek zouden worden.
Het feest nu.
Tegenwoordig wordt het feest in heel veel provincies gevierd. Het is overal een echt kinderfeest. Toch zijn er wel verschillen. In sommige plaatsen is Sint Maarten zelf ook aanwezig. Net zoals Sint Nicolaas bij het sinterklaasfeest.
Sint Maarten zit op een paard verkleed als een Romeinse soldaat. In sommige plaatsen rijdt hij mee als Bisschop. Met een mijter op en een mantel aan. Zo rijd hij naar het vuur. Waar de kinderen op hem wachten met een fakkel of een lampion.
Daar gaan ze dan later op de avond mee langs de deuren om lekkers te halen en hun liedjes te zingen.
Ook verschillen de liedjes per plaats. Vaak gebruiken ze oude volksliedjes. Bijv.
Hier woont een rijke man,
Die ons wel wat geven kan.
Geef een appel of een peer,
Dan kom ik het hele jaar niet meer.
Of,
11 november is dag,
Dat mijn lichtje, dat mijn lichtje,
11 november is de dag,
Dat, mijn lichtje schijnen mag.
Deze liedjes en nog vele verschillende andere worden op 11 november bij veel mensen aan de deur gezongen.
Ik doe ook elk jaar mee met mijn vriendjes en vriendinnen van toneel. Wij spelen dan kleine bedelaars en mogen Sint Maarten begeleiden met fakkels naar de grote markt van Zaltbommel. Waar Sint Maarten lekkere appels uitdeelt en dan mogen we langs de deuren. De huizen waar een lichtje brand of een lekker vuurtje staan die avond open voor ons en daar krijgen we wat lekkers. Na afloop gaan we naar de Sint-Maartenskerk om wat van ons snoep in te leveren voor de arme kinderen.
Ik hoop dat ik jullie duidelijk heb kunnen maken wat Sint Maarten eigenlijk inhoud.
Het Sint Maarten A B C.
Amiens
Bij de stad Amiens gaf de jonge Martinus, die soldaat was in het Romeinse leger, de helft van zijn mantel aan een arme bedelaar.
Bedelaar
De bedelaar, die de helft van de mantel van Martinus kreeg.
Christus
In de nacht volgend op het delen van de mantel zou Martinus Christus hebben gezien, bekleed met de mantelhelft.
Deuren
De kinderen gaan met lichtjes langs de deuren en krijgen snoepgoed in ruil voor het zingen van een Sint-Maartensversje.
Eerste Wereldoorlog
11 november was de Wapenstilstandsdag, de dag waarop sinds 1918 het einde van de Eerste Wereldoorlog werd herdacht.
Feest
Sint-Maarten is het eerste feest van de grote advent.
Geboortejaar
Martinus is in 316 na Christus geboren, de datum is niet bekend, in de stad Sabria in Hongarije.
Halve mantel
Martinus gaf niet zijn hele mantel aan de bedelaar.
Ideeën
Ideeën opdoen voor het zelf maken van een lampion.
Jeugdorganisaties
In de jaren vijftig en zestig speelden katholieke jeugdorganisaties zoals het ‘Jongensgilde’ en ‘Jong Nederland’, waarvan Sint-Maarten de patroonheilige was, een actieve rol bij het Sint-Maartenfeest.
Katholieke kerk
Martinus is door zijn goede daad (het delen van zijn mantel) door de katholieke kerk heilig verklaard.
Lampion
De lampions zijn de lichtjes waarmee de kinderen langs de deuren lopen en al zingend om snoep, fruit of geld bedelen.
Martinus
Martinus betekent: de strijdbare.
November
11 november 398 is de sterfdag van Sint-Maarten en de dag waarop het Sint-Maartensfeest gevierd wordt.
Ouders
Aan ouders de schone taak hun kinderen te begeleiden op hun avondlijke tocht.
Processie
Het Sint-Maartenfeest was oorspronkelijk een feest voor iedereen, waarbij men in processie liep. Pas later werd het een kinderfeest.
Q
De tweeëntwintigste letter van het alfabet, 11+11, de 11e van de 11e.
Rituelen
In sommige plaatsen wordt na de lampionoptocht een vuur ontstoken, oorspronkelijk een van de rituelen bij het Sint-Maartensfeest.
Sulpicius Severus
Sulpicius Severus heeft het leven van Sint-Maarten beschreven.
Tours
In 371 werd Martinus door het volk tot bisschop van Tours gekozen.
Utrecht
Sint-Maarten is de patroon van o.a. de stad Utrecht.
Volksfeest
Naast Sinterklaas is Sint-Maarten een belangrijk volks- en vooral kinderfeest in Nederland.
Waxinelichtje
Vroeger, en soms ook nu nog, hadden de kinderen geen lampion, maar holden ze een voederbiet uit en plaatsten daarin een waxinelichtje.
XI
XI is het Romeinse cijfer voor het getal 11.
IJzerdraad
De lampion, voederbiet of het blikje hangt met ijzerdraad aan de draagstok.
Zingen
De kinderen zingen bij elke deur een Sint-Maartenversje, daarvoor in ruil verwachten ze een traktatie.