Vulkanen spreekbeurt

spreekbeurt over vulkanen

Vandaag houd ik mijn vulkanen spreekbeurt. Het is een heel spannend onderwerp waar je veel over kan leren. Ik heb eerder mijn werkstuk over vulkanen geschreven en de informatie die ik daarbij gevonden heb wil ik graag met jullie tijdens mijn vulkanen spreekbeurt delen. Soms is het moeilijk om te snappen hoe een vulkaan precies werkt en daarom heb ik een PowerPoint met afbeeldingen gemaakt. Eerst zal ik jullie vertellen over wat een vulkaan precies is, daarna over hoe een vulkaan werkt en als laatste wat leuke weetjes. Dan ga ik nu beginnen.

Hoofdstuk 1: Wat is een vulkaan?

Aan de buitenkant zien vulkanen er vaak uit als bergen. Eigenlijk is een vulkaan een zwakke plek in de aarde waar onder grote druk van magma er lava uit de aarde is gespoten. Magma is een combinatie van gesmolten gesteente, mineralen en gassen dat in de binnenste kern van de aarde zit. Als magma uit de aarde ontsnapt dan noemen we het lava. Lava is ontzettend heet en een uitbarsting is erg gevaarlijk voor de mensen die bij de vulkaan wonen. Als de druk eraf is, dan koelt de lava af en verandert het weer in een soort steen. Zo komt het dat vulkanen vaak op bergen lijken, dat is namelijk grotendeels gestold lava.

Hoe ziet een vulkaan eruit?

Er zijn vier soorten vulkanen te onderscheiden. Alle vier de soorten vulkanen zien er weer anders uit. Hieronder leg ik uit hoe elk type vulkaan eruit ziet:

  • Spleetvulkaan: deze vulkaan is ontstaan door een scheur in de aardkorst en waarbij lava naar buiten stroomt of spuit. Spleetvulkanen zijn meestal vrij plat en komen vooral onder water voor.
  • Schildvulkaan: bij deze vulkaan stroomt er dunne en hete lava langzaam de krater uit. Bij schildvulkanen gaat dat meestal heel rustig en legt de lava langere afstanden af.
  • Stratovulkaan: deze vulkaan ontstaat wanneer tektonische platen naar elkaar schuiven en een berg vormen waar lava uit kan komen.
  • Calderavulkaan: een caldera is een grote krater die leeg is geraakt na een uitbarsting. Daardoor zien calderavulkanen er meestal uit als grote meren.

Waar komen vulkanen voor?

Vulkanen komen overal in de wereld voor. Dat komt omdat vulkanen op verschillende manieren kunnen ontstaan. De spleetvulkaan ontstaat bijvoorbeeld in gebieden waar twee tektonische platen uit elkaar bewegen. Bij de schildvulkaan juist wanneer twee platen tegen elkaar op botsen. De meeste vulkanen komen voor bij landen rondom de Stille Oceaan, dat is de oceaan tussen Azië en Amerika. Indonesië is het land dat de meeste vulkanen heeft, het zijn er meer dan 400. Gelukkig zijn er ‘maar’ 129 van de 400 actief.

Hoofdstuk 2: Hoe werkt een vulkaan?

Ik heb het al kort besproken maar nu zal ik meer informatie geven over hoe een vulkaan precies werkt. De kern van de aarde bestaat uit vloeibaar gesteente dat magma genoemd wordt. Diep onder de grond ontstaan kamers waar magma zich ophoopt. Door de druk in die kamers gaat de vloeibare magma een weg naar boven zoeken. Als de hete magma een doorgang in de aarde heeft gemaakt, kan er een uitbarsting plaatsvinden. Hete lava en gesteente worden dan de lucht in geslingerd of stroomt rustig uit het gat. Zo ontstaat in de meeste gevallen een vulkaan, maar er zijn wat kleine verschillen tussen de type vulkanen.

Doorsnede vulkaan

Voor een doorsnede van een vulkaan wil ik jullie een voorbeeld van een stratovulkaan geven. Onderaan de doorsnede zie je hete en vloeibare magma. Doordat twee platen tegen elkaar botsen en elkaar omhoog duwen, ontstaat er tussen de platen een zogenaamde vulkaanpijp waar het magma naar boven komt. Er zit grote druk op de magma dus het kan ook voorkomen dat er zijkraters ontstaan. Uiteindelijk is de druk zo groot dat er bovenaan de vulkaanpijp een opening ontstaat, dat gaat vaak samen met een grote uitbarsting van lava, gesteente en as.

Vulkaanuitbarsting

Een vulkaanuitbarsting ontstaat omdat de druk van onderaan zo groot is geworden dat het magma een gat maakt. Bij sommige uitbarstingen gaat dat best wel rustig en stroomt de lava eruit. Bij andere vulkaanuitbarstingen zorgt de enorme druk ervoor dat het een grote ontploffing wordt. De lava wordt dan hoog de lucht in gespoten en komt overal in de omgeving naar beneden. Door een grote uitbarsting komen er ook stukken steen en veel as naar beneden. Het is dan ook erg gevaarlijk om bij een actieve vulkaan te wonen. Het bereik van een vulkaanuitbarsting kan heel ver zijn.

Hoofdstuk 3: Weetjes over vulkanen

Vulkanen zijn super interessant en er is altijd nieuwe informatie te vinden. Wist je dat er over de hele wereld ongeveer 1500 vulkanen zijn? De meeste daarvan zijn alleen wel uitgedoofd. Een ander weetje is dat op elk tijdstip van de dag er wel ergens in de wereld een vulkaan actief is. Wist je dat wetenschappers kunnen voorspellen wanneer een vulkaan gaat uitbarsten? Er vinden dan trillingen in de grond plaats en met seismische metingen kunnen ze redelijk goed voorspellen wanneer een vulkaan gaat uitbarsten. En als laatste, wist je dat er zo’n 40 ‘supervulkanen’ bestaan? Deze kunnen wel 1.000 kubieke kilometer vulkanisch puin uitwerpen.

Actieve vulkanen

Er zijn eigenlijk heel veel actieve vulkanen in de wereld. Een actieve vulkaan houdt in dat de vulkaan de afgelopen 10.000 jaar één of meerdere keren is uitgebarsten. Sommige vulkanen worden dan actief genoemd terwijl niemand die leeft zich herinnert dat ze ooit zijn uitgebarsten. Eén van de meest actieve vulkanen in de wereld is de Erta Ale, in Ethiopië. Deze vulkaan heeft maar liefst twee lava meren. De meest actieve vulkaan in Europa is de Stromboli, in Italië. De Stromboli is een klein vulkaaneiland waar de afgelopen 2.000 jaar heel vaak activiteit is geweest. Er zijn vaak kleine uitbarstingen waarbij het lava door de lucht vliegt. Heel spannend!

Heeft Nederland een vulkaan?

Je raadt het vast verkeerd, maar Nederland heeft niet één maar zelfs twee actieve vulkanen. Deze twee vulkanen liggen niet in ons land aan de Noordzee, maar in het Caribisch gebied. Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn namelijk eilanden dat bij Nederland horen. Vulkaan de Quill is op Sint Eustatius en vulkaan Mount Scenery op Saba. Wist je dat alle twee de vulkanen actief zijn? Dat betekent dat ze allebei in de afgelopen 10.000 jaar een keer zijn uitgebarsten. Maar de kans dat ze snel weer gaan uitbarsten is heel klein. Tegenwoordig groeit er in de krater van de Quill zelfs een tropisch regenwoud. Vulkanologen houden de twee vulkanen goed in de gaten. Je kan zelfs een heel hoofdstuk over vulkanologen in je werkstuk vulkanen schrijven, dat is pas een interessant beroep!