Hoofdstuk 1 Wat vind ik van vuurwerk
Ik vind vuurwerk mooi en het is leuk om aan te steken.
Maar ik heb wel van dit werkstuk geleerd dat je goed met vuurwerk moet omgaan. Er zijn verschrikkelijk veel mensen die hun hand zijn kwijtgeraakt,
vaak alleen maar omdat ze er niet goed mee omgaan en denken dat het speelgoed is. In mijn werkstuk zal je hier meer over te weten komen!
Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik vuurwerk mooi vind en duidelijk wil maken dat het geen speelgoed is. En ik vind het een leuk onderwerp waar ik niet zoveel over wist en omdat het nu toch bijna oud en nieuw is, dus vandaar.
Hoofdstuk 2 De Geschiedenis
Eeuwenlang ging men er vanuit dat het de Chinezen waren die het vuurwerk hebben uitgevonden. Tegenwoordig denkt men dat het Chinese vuurwerk is gekomen uit een vroegere ontdekking in Bengalen, het tegenwoordige
Bangladesh. De naam Bengaals vuurwerk doet ons hier nog aan denken.
Hoe het ontdekt is weet men niet precies. Het kan gebeurt zijn tijdens het koken van voedsel op een houtvuur. Bij het koken wordt zout gebruikt. Nu gebruikte men vroeger bij gebrek aan zout ook wel eens salpeter. Het kan zijn dat dit salpeter terecht is gekomen op smeulend houtskool, en dat men ontdekte dat men salpeter voor meerdere doeleinden kon gebruiken.
Hoe dan ook, zeker is dat aan het begin van onze jaartelling vuurwerk in China werd gebruikt bij religieuze en wereldse feesten om boze geesten te verdrijven. Het heeft heel wat eeuwen geduurd voordat ook Europa van het bestaan van vuurwerk afwist. Salpeter was in Azië altijd al een onderdeel van buskruit. Vuurwerk werd destijds hoofdzakelijk gebruikt bij het voeren van oorlogen. Met bommen en vuurpijlen werd de vijand bestookt. De recepten werden door de vuurwerkmakers angstvallig geheim gehouden. Toen de scheikunde in de negentiende eeuw grote vooruitgang boekte, had dat ook grote gevolgen voor de ontwikkeling van vuurwerk. Er waren zelfs handboeken waarin de uitvoering voor het maken van vuurwerk stond zoals wij dat nu kennen. De materialen echter om vuurwerk te maken zijn vrijwel gelijk gebleven.
Momenteel komt 90% van het totale vuurwerk aanbod uit China. De rest uit diverse Europese landen.
Hoofdstuk 3 Risico’s
Natuurlijk zitten er aan het gebruik van vuurwerk veel risico’s. Erg gevaarlijk is het om vuurwerk in je hand af te steken, als het pakketje ontploft kunnen hier zeer ernstige gevolgen aan verbonden zijn, bijv. als het lontje te snel af loopt, je hand kan er dan zo uit zien!
Elk jaar met oud en nieuw komen er honderden mensen in het ziekenhuis terecht door vuurwerk. Er wordt ook vaak met vuurwerk gestunt.
“je bent een rund als je met vuurwerk stunt” is de slagzin van een campagne die tegen het stunten met vuurwerk is omdat dit stunten jaarlijks zoveel slachtoffers eist. Stunten met vuurwerk is wel leuk omdat je rare effecten krijgt. Als je een beetje knutselt met verschillende soorten weet je niet wat je ziet, totdat het opeens iets te vroeg ontploft. Je had het pakketje nog niet weggegooid en het ontplofte al. Dit soort risico’s zijn er nu eenmaal aan. Je moet je dus gewoon aan de gebruiksaanwijzing houden. Veel mensen denken dat vuurwerkongevallen alleen gebeuren wanneer je stunt en experimenteert met vuurwerk, of wanneer je professioneel (illegaal) vuurwerk gebruikt, zoals strijker, reuzenpijlen en mortieren, maar er gebeuren ook genoeg ongelukken met legaal vuurwerk.
Tips voor veilig afsteken:
Draag kleding van katoen of wol. Vonken branden direct gaten in kunststof kleding. Een nylon jas kan gemakkelijk vlam vatten. Zet vuurpijlen in een fles met zand, dan staat het stevig en vliegt de pijl in de goede richting. Steek vuurwerk aan met een aansteeklont of met een brandende sigaret. Nooit met lucifers of een aansteker. Maak nooit je eigen vuurwerk.
Hoofdstuk 4 Vuurwerk voor en na oud en nieuw
Omdat de eerste vuurwerkknallen vaak al half november klinken, is ‘’bureau Halt’’ vanaf deze datum bezig met het geven van voorlichting en het verspreiden van voorlichtingsmaterialen. Meer dan 450.000 jongeren in groep 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs worden geconfronteerd met de gevolgen van het onverantwoord omgaan met vuurwerk. Jongeren die door de politie worden betrapt op het vroegtijdig afsteken van vuurwerk of het afsteken van vuurwerk na 1 januari, worden doorverwezen naar het bureau Halt. Vervolgens worden ze door Halt, in samenwerking met de afdeling Wijkbeheer van de gemeente, ingezet voor het opruimen van vuurwerkafval in de eerste week van januari.
Moet je echt naar Halt?
Nee. Als je niet naar Halt wilt dan moet je dit tegen de politie zeggen. Het betekent wel dat de politie het proces-verbaal van jouw zaak naar de officier van justitie zal sturen. Je moet er rekening mee houden dat je dan een boete of een andere straf krijgt en een strafblad hebt.
De volgende zaken kunnen worden doorverwezen naar Halt: vandalisme, winkeldiefstal, baldadigheid, spijbelen enz. Halt is een initiatief van het ministerie van Justitie, gemeenten en politie. Door preventie en bestrijding van veelvoorkomende jeugdcriminaliteit (bijv. illegaal vuurwerk) werkt Halt aan een veilige en leefbare samenleving. Met de zogenaamde ‘Halt-afdoening’ en ‘Stop-reactie’ geven zij jongeren een duidelijk signaal dat strafbaar gedrag niet wordt geaccepteerd. Halt is daarnaast actief met andere (preventie)projecten om jeugdcriminaliteit te voorkomen.
De halt procedure
Jongeren van 12 tot 18 jaar, die door de politie zijn aangehouden kunnen de keuze krijgen: naar Justitie of naar Halt. Via een Halt-procedure kunnen jongeren weer rechtzetten wat zij fout hebben gedaan, zonder dat zij een strafblad krijgen. De jongere krijgt een aantal uur leerzaam werk te doen en moet eventuele schade vergoeden. De uitvoering van de Halt-procedure is in de wet geregeld.
De stop reactie
Kinderen tot 12 jaar die door de politie zijn aangehouden, worden vanwege hun leeftijd niet strafrechtelijk vervolgd. Wel kunnen zij een Stop-reactie doorlopen. Deelname aan dit programma gebeurt alleen als de ouders toestemming geven en actief mee willen werken.
Spijbelen
Een gemiste les is een gemiste kans! Jongeren die spijbelen en zonder diploma de school verlaten, hebben aanzienlijk minder kansen op de arbeidsmarkt. Ook lopen zij een grotere kans af te glijden naar crimineel gedrag. Om het niet zover te laten komen, heeft Halt samen met de afdeling Leerplicht van het Openbaar Ministerie lik-op-stuk-beleid ontwikkeld. Leerplichtambtenaren sturen spijbelaars naar Halt, voor de ‘Halt-afdeling “Spijbelen”.
Go4it
Halt beloont positief gedrag. En dat er welwillende jongeren genoeg zijn bewijst Go4it. Onder begeleiding van een Go4it medewerker knappen 12- tot 17- jarigen hun eigen wijk op. In ruil daarvoor krijgen ze een zakcent. Maar dat is niet het enige voordeel. De jongeren leren van de klus – bijvoorbeeld metselen of schilderen – en buurtbewoners zien jongeren die zich enthousiast inzetten voor hun wijk. Kortom: de wijk knapt op en de leefbaarheid en veiligheid nemen toe.
Hoofdstuk 5 illegaal en legaal vuurwerk
illegaal vuurwerk
In dit hoofdstuk vertel ik over illegaal en legaal vuurwerk.
Illegaal vuurwerk is verboden. Het mag niet. Maar wanneer is vuurwerk illegaal?
Nou, er zijn vier dingen waardoor vuurwerk illegaal kan zijn:
Vuurwerk is illegaal omdat…
1 er een strijkkop op zit. (geen lont, zoals bij strijkers).
2 er te veel kruit in zit. Meer dan 500g is verboden.
3 de knal te hard is. Meer dan 153 dB is illegaal. (ik ga straks wat vertellen over dB)
4 er geen Nederlandse handleiding bij zit.
De regels voor opslagplaatsen van vuurwerk
1. Vuurwerkopslagplaatsen tot 750kg vuurwerk moeten minstens 400meter van de bebouwde kom liggen.
2. vuurwerkopslagplaatsen met 750 tot 6000kg vuurwerk moeten tenminste 800meter van de bebouwde kom liggen.
3. vuurwerkopslagplaatsen met meer dan 6000kg vuurwerk is illegaal.
4. je moet een vergunning hebben, mocht je vuurwerk op willen slaan.
Welk vuurwerk is dan illegaal? Er zijn er te veel om op te noemen. Enkele bekende soorten zijn:
Strijkers: de strijkkop en ook de knal.
Nitraatbommen: de knal is te hard.
Rollen: of te zwaar, of de knal is te hard.
Diverse pijlen: bij pijlen is het maximale gewicht dat toegestaan is 40g.
Mortieren: dit vuurwerk is gevaarlijk, er kunnen allerlei ongelukken gebeuren. Daarom mag je mortieren alleen afsteken als je daarvoor een vergunning hebt.
Vlinderbommen: de knal is veel te hard.
Melkbussen: de knal is te hard en het ook erg gevaarlijk.
Dat zijn wel zo’n beetje de bekendste vuurwerksoorten.
een voorbeeld van illegaal vuurwerk genaamd: Strijker.
Legaal vuurwerk
Legaal komt van het Latijnse woord Lex, wat ‘’wet’’ betekent. Legaal betekent dat het voor de wet is toegestaan. Met andere woorden, het mag, het is niet verboden. Vuurwerk dat niet legaal is verboden. Maar wanneer is het legaal?
Als…
1. er een Nederlandse handleiding bij zit.
2. het getest is en gekeurd door het CEV (Centrum Extreme Veiligheid).
3. het minder weegt dan 500g.
4. de knal beneden de 153 dB ligt op 2m afstand van het vuurwerk. (op dat decibel kom ik zo terug).
Het vuurwerk moet dus legaal zijn, maar je moet je ook aan bepaalde regels houden als je vuurwerk wilt afsteken. Meestal staat er op de handleiding iets als dit:
Niet in de hand houden. Op de grond leggen, aansteken en 6meter afstand houden. Nooit met enig deel van het gezicht boven het vuurwerk bevinden.
Een voorbeeld van legaal vuurwerk.
Hoofdstuk 6 Geluid
Om te beginnen: wat in hemelsnaam is dat decibel nu eigenlijk???
Dat zal ik je uitleggen. Decibel is een manier om geluid te meten. Dus hier een schema om je het te laten zien:
0 dB gehoorgrens. De gemiddelde mens hoort onder de 0 dB niks meer.
10 dB Vallend blad, normale ademhaling.
20 dB Gefluister op 1,5meter afstand.
40 dB Zacht geroezemoes in een klas, vogelgefluit.
50 dB regen, koelkast.
60 dB pianospel, naaimachine.
80 dB deurbel, wekker op 1meter afstand, doorspoelend toilet.
90 dB passerende motor, bulldozer op 15meter afstand.
110 dB schreeuwen in iemands oor, heel hard gillen.
120 dB autotoeter op 1meter afstand, opstijgend vliegtuig op 70meter
afstand.
130 dB donderslag of luchtalarm behoorlijk dichtbij
150 dB straaljager van dichtbij, rockconcert dichtbij, voetzoeker.
160 dB geweer of pistoolschot.
170 dB schot van een krachtig hagelgeweer, strijker.
180 dB raketlancering.
Beneden de 75 dB is er geen kans op gehoorbeschadiging,
Tussen de 75 en de 135 hangt het er van af hoelang je in de herrie blijft zitten.
Als je in geluid van 135 dB en hoger dan heb je grote kans op gehoor beschadiging. Dus oordopjes in!!!
Hoofdstuk 7 Nuttig vuurwerk
Vuurwerk is mooi om naar te kijken. Maar soms is het vooral nuttig. Als je in nood bent op zee, dan vuur je een lichtkogel af. Dat is een kogel die hoog in de lucht een soort vuurwerk geeft.
Dit is vanaf grote afstand te zien. Het brandt ook extra lang, zodat de reddingsbrigade je makkelijker kan vinden. Lichtkogels worden ook wel door soldaten gebruikt. Zo kunnen ze ‘s nachts zien waar de vijand zit. Er zijn nog wel meer uitvindingen gedaan die te maken hebben met vuurwerk. Herinner je je het verhaal van Wan Hu nog? Hij wilde naar de maan, maar dat lukte hem niet in een stoel met een stel vuurpijlen eronder. Eeuwen later is het anderen wel gelukt in de ruimte te reizen en zelfs naar de maan te gaan. Daar gebruikten ze raketten voor. Eigenlijk zijn dat net grote vuurpijlen.
Er zit geen buskruit in en je steekt ze niet aan met een lont, maar verder lijken ze er veel op. Binnen in de raket komen door verbranding gassen vrij die er graag uit willen. Die duwen de raket naar boven. Er is één heel belangrijk verschil: raketten ontploffen niet als ze hoog in de lucht zijn. Als alles tenminste goed gaat.
Hoofdstuk 8 Vuurwerk maken
Rotjes
In de vuurwerkfabriek wordt het buskruit in een kartonnen omhulsel gestopt. Etiketje op de zijkant, lont erin en klaar. Wacht, je weet vast nog niet hoe een lont wordt gemaakt. Geen probleem. Om te beginnen neemt de fabrikant (of de fabrieksrobot van de fabrikant) een paar katoendraden, die hij in elkaar draait. Dan drenkt hij ze in een pap van buskruit en bindmiddelen (om de boel bij elkaar te houden). Hij laat z’n lont even drogen en klaar is Kees. De bekendste lont wordt Black matchlont genoemd. Die lonten worden in zo’n fabriek bij miljoenen gemaakt. Zo maak je dus een rotje. Dat rotje wordt in een slof (een groot pak waar 200 of 250 rotjes inzitten) gestopt en vliegt dan vanuit China naar Nederland. Je pakt het rotje uit, steekt hem aan en hij ontploft. Maar hoe?
Je steekt het rotje aan, aan de lont. de lont gaat branden en loopt naar binnen. Het buskruit gaat branden door de lont. De hitte van het buskruit wekt druk op, (hetzelfde wat je ook voelt als je in het zwembad diep onder water gaat zwemmen). Die druk wordt zo groot dat het rotje gewoon ontploft!
Vuurpijlen
Bij vuurpijlen is het ietsje anders. Er zijn twee grote verschillen tussen een vuurpijl en een rotje: In een vuurpijl zitten allemaal kleine bolletjes, gevuld met poeder, voor de kleureffecten. Koperpoeder geeft blauw, aluminiumpoeder wit en ijzerpoeder met houtskoolpoeder zorgt voor goud. Het tweede verschil is dat er een gaatje zit in de onderkant van de pijl. Een deel van de druk ontsnapt via dat gaatje en drukt de vuurpijl omhoog. Het andere deel blijft en laat de vuurpijl ontploffen als hij ver in de lucht is. De bolletjes klappen ook, schieten weg en laten een spoor van kleur achter zich. Gillende keukenmeiden zijn hetzelfde, maar daar zitten geen kleurenbolletjes in (sterren), er zitten meerdere gaatjes in, zodat hij gaat gillen. (ps. Ik stel mij niet aansprakelijk voor wat er zou kunnen gebeuren als er iets fout gaat.. Alles gaat op eigen risico!!!!)
Hoofdstuk 9 De vuurwerkramp van Enschede
Enschede, 13 mei 2000.
Op 13 mei 2000 vond de vuurwerkramp in Enschede plaats, waarbij 22 mensen om het leven kwamen, doordat er een vuurwerkexplosie plaats vond waarbij de hele fabriek werd opgeblazen.
Deze explosie vond plaats doordat er een brandje uitbrak in de fabriek, en doordat de fabriek niet voldoende beveiligd was, kwam het vuur bij het vuurwerk in de fabriek waarbij het vuurwerk ontbrandde en de hele fabriek explodeerde.
Wat er na de explosie van de fabriek over was, was een enorme krater.
De totale schade bij de vuurwerkramp was:
200 woningen verwoest
1500 huizen en 500 bedrijven beschadigd
schade: ruim 450 miljoen euro
Het aantal slachtoffers was:
Doden: 22
Gewonden: 947
Zwaargewonden: 250
Blijvend letsel: 101
Dakloos: 4163
Geestelijke problemen: 2500
Er kwam na de ramp een groot onderzoek.
Dit onderzoek werd uitgevoerd door de inspecties milieuhygiëne, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.
De werkwijze van de inspecties was als volgt:
– dossieronderzoek
– opstelling van chronologische reconstructie
– voorlopige analyse
– interviews
– toetsing van de analyse aan de wet- en regelgeving van het beleid van toen
– opschrijven van de conclusies en aanbevelingen
De conclusies en aanbevelingen waren:
-Scherpere/strengere beveiliging, geen vuur in de buurt van explosieven.
-Meer brandblus materialen.
-Betere waarschuwingen op de werkplaats.
-Meer mensen die daar werken moeten een cursus volgen hoe ze het beste
een brand kunnen blussen en/of kunnen voorkomen.
-Meer inspecties bij een fabriek waar vuurwerk of explosieven worden
geproduceerd en grondigere controles.
-Hogere boetes als een fabriek niet aan de eisen voldoet bij veiligheid en
preventie.
Waar heb ik mijn informatie vandaan?
* Junior informatie Vuurwerk 140
* over de werking van kurkentrekker en andere machines
Pagina 170 en 171 vuurpijlen
Pagina 365 buskruit
*informatie van een meneer van Halt
* heel veel sites op Google!!!