Water!
Drinkwater, Leidingwater , en wat is water in Nederland?

Ik ga jullie vertellen over water. Er is veel meer over water te vertellen dan ik in mijn spreekbeurt kwijt kan, ik kan niet alles vertellen.

We kunnen niet zonder water.

Mensen kunnen niet in leven blijven zonder water. Baby’s bestaan voor 80% uit water, mensen van 80 jaar oud bestaan voor 40% uit water. Als je ouder wordt bevat je lichaam dus steeds iets minder water. Toch blijft water erg belangrijk: als een mens maar 10% van het vocht in zijn lichaam kwijt raakt, kan hij niet meer bewegen. 3 dagen zonder water overleven mensen dus niet. En dat geldt niet alleen voor mensen, maar voor bijna alle planten en dieren op aarde. Als je te weinig water drinkt krijg je op een gegeven moment dorst, je hebt dan te weinig vocht in je lichaam (je zweet en plast namelijk wel steeds).

Wat is water?

Op aarde is erg veel water, 70% van het aardoppervlak bestaat uit zeeën, oceanen en meren. Vaak is het water vloeibaar, maar op sommige plekken (bijvoorbeeld op de zuidpool) is het ijs. Water bevriest namelijk bij 0 graden Celsius, dat heet het vriespunt (TEKSTLINK NAAR http://nl.wikipedia.org/wiki/Vriespunt) van water.

Water kan ook verdampen tot een gas: we noemen dat waterdamp. Dit ontstaat als er een temperatuurverschil is tussen het water en de lucht, bijvoorbeeld als je water gaat koken. Als het eenmaal kookt (het is dan 100 graden Celsius) kan zuiver water niet warmer worden, we noemen dat het kookpunt van water.

Andersom kan ook: als waterdamp afkoelt. Dan condenseert de waterdamp tot water. Dat gebeurt wanneer warme vochtige lucht tegen iets kouds aan komt. Bijvoorbeeld als je uitademt tegen een koude ruit zie je dat.

Zout en zoet water

Het grootste deel van het water bestaat uit oceanen en zeeën, daarom is het meeste water op aarde zout. Je kunt het niet drinken, daar wordt je ziek van. Het lest de dorst ook niet. Het water wat wij drinken is zoet, het bevat geen zout. Het smaakt alleen niet zoet, het heeft een neutrale smaak. Ons drinkwater, maar ook het water in onze meren en rivieren is zoet.

Water kan ook brak zijn: het is dan een mengsel van zoet en zout water. Het is zeg maar licht zout. Dit water komt vooral voor op plekken waar rivieren de zee in stromen. Maar ook op de kwelders komt brak water voor. In de kwelders is water brak omdat er zoet water op komt in de vorm van regen, maar als het vloed wordt komt er ook zout zeewater op. In veel warme landen komt brak water uit de kraan, want je kunt je er prima mee wassen en het toilet doorspoelen. Drinken kun je het niet, dus drinken de mensen in die landen water uit flessen die ze kopen in de supermarkt.

Er zijn goede manieren om van zout en brak water zoet water te maken. Het zout wordt er dan uit gehaald door het te laten verdampen. Het zout blijft achter want dat verdampt niet. De waterdamp wordt dan weer als zoet water opgevangen met behulp van condensatie. Er zijn ook speciale filters om het zout uit water te halen, in droge landen wordt bijvoorbeeld zeewater gefilterd tot zoet water, maar dat is heel erg duur.

Hard en Zacht

Water verschilt ook in hardheid. Hard water bezit veel kalk, zacht water niet. Regenwater is zacht, maar wel vaak zuur door luchtvervuiling. Bodemwater bevat vaak veel kalk omdat er in de bodem waar het uit wordt gewonnen vaak kalklagen zitten. Kijk maar eens in de waterkoker of in de douche, grote kans dat je daar kalkaanslag ziet.

Waar komt het water vandaan?

Als het water op aarde is even oud als de aarde zelf, het verplaatst zich alleen steeds en komt steeds in andere vormen tevoorschijn. Waterdamp stijgt op uit de zoute zee, valt dan als neerslag (zoet) op het land, stroomt de bodem (we noemen dat grondwater) in en wordt dan door mensen, planten en dieren gebruikt (we noemen dat drinkwater), komt in meren en rivieren terecht (dat noemen we oppervlaktewater) en uiteindelijk komt het weer een keer ergens anders in de zee terecht. En op alle plekken waar water is, vind ook nog verdamping plaats. Water heeft dus een cyclus, we noemen dat de waterkringloop.

De waterkringloop

Zoals ik net al vertelde, doen ook wij mensen mee aan de waterkringloop, net zoals alle planten en dieren. We drinken, plassen, ademen en zweten. Ook gebruiken we water om te koken, de WC door te spoelen, te drinken en om onszelf te wassen. Ook worden veel producten die we maken en consumeren gemaakt met (behulp van) water. Wij zitten dus elk moment van de dag in de waterkringloop, zonder dat je het door hebt. Hieronder zie je een plaatje van de waterkringloop
https://www.dehaagsescholen.nl/Nieuws/PublishingImages/MariaMotessori_ProjectWater_Kringloop.jpg

Waar gebruiken mensen water voor?

Drinkwater

Mensen moeten schoon water drinken, anders krijgen ze dorst en gaan ze dood. Per dag moet een mens 2 liter water drinken. In Nederland kunnen we water gelukkig gewoon lekker uit de kraan drinken, maar dat is niet overal zo. In best veel landen in de wereld is er geen schoon drinkwater, denk aan veel landen in Afrika. Daar moeten mensen erg veel moeite doen om water te krijgen, bijvoorbeeld door elke dag kilometers te lopen naar een waterput. Veel mensen krijgen toch te weinig water binnen en krijgen dorst. Soms gaan ze zelfs dood. Ook om het vee en de gewassen te laten leven heb je zoet water nodig. Als er onvoldoende water is, bijvoorbeeld door langdurige droogte of ontbossing, ontstaat er in veel Afrikaanse landen ook hongersnood. Die mensen hebben dorst en omdat hun vee en gewassen sterven ook geen eten.
Sommige mensen hebben zo’n dorst dat ze ook vuil water gaan drinken, daar krijgen ze vaak ernstige gezondheidsproblemen van zoals diarree. Mensen sterven vaak daaraan in die landen.

Water in huis

Hieronder zie je een tabel waarin staat hoeveel water Nederlanders van verschillende leeftijden verbruiken. Gemiddeld gebruiken we per persoon 120 liter per dag!
http://oneforone.nl/wp-content/uploads/2011/08/watergebruik-naar-leeftijd-overzicht.jpg

Water voor je eten

Je hebt altijd water nodig om je eten klaar te maken. Denk bijvoorbeeld aan het koken van rijst, aardappelen en groente. En zoals ik eerder al vertelde: zonder water groeit er niets en is er dus ook niets te eten.

Elektriciteit

Ook voor het maken van elektriciteit hebben we water nodig. We moeten de centrale koelen, anders ontploft de centrale. Het gaat er als koud water in, en komt er een stuk warmer weer uit.
Je kunt ook stroom opwekken uit bewegend water. Dat doen we met een waterkracht-centrale. We verzamelen dan het water uit een rivier achter een dam, zodra er genoeg water is laten we dat water dan langs een dynamo stromen, die de energie opvangt.

Transport via water

Water is ook belangrijk voor transport en vervoer. We gebruiken vrachtschepen om delfstoffen zoals olie, zand en grind te vervoeren, maar ook levensmiddelen zoals granen. Verder gaan veel mensen op vakantie via water, bijvoorbeeld met een veerdienst, we noemen dat passagiersvaartuigen. En natuurlijk is in de zomer dobberen op een boot op het water heel leuk. We noemen dat pleziervaartuigen.

De natuur en het milieu

Ook al is er genoeg water op aarde, we moeten goed samenwerken met de natuur. Als je hele bossen in de tropen kapt, ontstaat er uiteindelijk vaak woestijn. Hele gebieden drogen uit, alles gaat dood. Ook mensen en dieren overleven het dan vaak niet. We moeten ook zuinig zijn op schoon water. Denk maar eens aan alle mensen die doodgaan van de dorst.

We houden van water, maar soms haten we het ook!

We hebben water nodig om te overleven, maar kunnen ook veel pret beleven aan water. We varen op het water, we gaan vissen, we zwemmen erin en veel mensen vinden de onderwaterwereld heel mooi, die gaan snorkelen of duiken. En wie houdt er nou niet van een mooie zonsondergang!
Soms hebben we een hekel aan water, als we bijvoorbeeld helemaal nat regenen als we naar huis fietsen. Maar water kan ook eng en gevaarlijk zijn. In vulkanische gebieden ontstaan door aardbevingen onder water tsunami’s soms zorgt storm voor een heel erge vloed waardoor overstromingen ontstaan, en soms zijn er door heel erge regenval overstromingen en modderstromen, vooral in bergachtige gebieden.

Vervuiling

We gaan vaak niet zuinig om met ons water. Vooral vroeger waren mensen zich daarvan niet bewust: het was toen normaal om bijvoorbeeld verf gewoon in de sloot te lozen. Maar nu nog steeds komt er veel vervuiling van het water voor. Denk maar eens aan wat we allemaal wegspoelen het riool in. En sommige mensen leren het nooit: die donderen nog steeds verf door de gootsteen of het toilet.

Denk maar eens na over wat ik eerder vertelde over de waterkringloop: al het water dat we wegspoelen door de gootsteen wordt weer opgenomen in de kringloop. Water uit huizen, fabrieken, van de wegen (uitlaatgassen), en natuurlijk ook water in de sloten van boeren. Die bemesten het land, maar dat is soms erg slecht voor het water. Als je bedenkt wat je per dag allemaal door de goot en het toilet spoelt aan schoonmaakmiddelen!
Denk ook eens na over hoe snel de vuilnisbak thuis vol zit. Reken eens uit hoeveel afvalzakken dat per dag, per week, per maand en per jaar zijn. En dat is 1 huishouden, in Nederland zijn 7,5 miljoen huishoudens. En bedenk dan dat er ook nog eens dat Nederland maar een klein land in de wereld is. Al dat vuil heeft uiteindelijk invloed op het grondwater, want het water dat van vuilnisbelten af komt, komt ook in de bodem terecht. Bovendien zijn er nog steeds veel mensen die afval gewoon in de natuur dumpen, nog slechter. Door de uitstoot van fabrieken en auto’s wordt ook regenwater vervuild, we noemen dat “zure regen”. Je hebt dus zoet en zout water, en daar komt ook nog zure regen bij.
Het lastige is dat vervuild water moeilijk drinkbaar te krijgen is, het kost veel moeite, tijd en ook geld.

Er zijn gelukkig nu ook strengere regels om de boel schoon te houden. De rijn was ooit een heel erg vervuilde rivier, maar sinds een aantal jaar zwemt er weer zalm in.

De toekomst

Zoals ik al vertelde, is er op sommige plekken op aarde veel te veel water en vinden rampen plaats, op andere plekken is weer veel te weinig water en vinden ook rampen plaats. Eigenlijk zou het water beter verdeeld moeten worden, maar dat is erg lastig. Denk er maar eens over na hoe moeilijk het is om voor iedereen op verschillende plekken op aarde voldoende schoon water te krijgen. Gelukkig zijn er tegenwoordig veel wetenschappers en politici met deze vraag bezig.

Als je meer wilt weten over water neem dan eens een kijkje op google. Ik hoop dat je het een leuke spreekbeurt vond.